پس از چند سال خشکسالی تقریبا شدید در مازندران، دو سالی می‌شود که مازندران، پرباران شده و در میان مردم تناقض پایان خشکسالی و آغاز ترسالی و برعکس شنیده می‌شود، موضوعی که هنوز اندیشمندان این بخش آن را نه قبول و نه رد کرده‌اند.

تغییر اقلیم و اثر آن بر مازندران

بسیاری از محققان معتقدند که این تغییر اقلیم نتیجه دست‌کاری‌های انسان به وجود آمده است. به عنوان مثال، پرفسور رائینی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در این خصوص به این موضوع اشاره می‌کند که، گرمایش فراگیر و تغییر اقلیم یک روند است و با افزایش گسیل گازهای گلخانه این روند همچنان با شیب تندتر رو به افزایش خواهد گذاشت.

وی معتقد بود که، از آغاز این روند تاکنون دمای کره زمین کمی بیش یک درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است، ضمن اینکه بیشترین افزایش از دهه ۱۹۷۰ رخ داده است، برای نمونه از سال ۲۰۰۳ میلادی تقریبا هر سال از سال پیش از خود گرمتر بوده است و تاکنون گرمترین سال اندازه‌گیری شده ۲۰۱۷ (۱۳۹۶) بوده است.

هرچند رائینی معتقد است این تغییر اقلیم مطرح شده از سوی دانشمندان با عدم قطعیت مشخص است اما به این نکته اشاره می‌کند که، تغییر اقلیم بر الگو و مقدار بارندگی مازندران اثر گذاشته است، برای نمونه فراوانی بارندگی‌های سیل‌آسا بیشتر شده است که اثرات ویرانگری دارند، همچنین فراوانی خشکسالی‌ها نیز بیشتر شده است.

وی به این نکته نیز اشاره می‌کند که، پیامد این همه تغییرات می‌تواند کاهش ذخیره آب آبندان‌ها، آب‌های زیرزمینی و کاهش انباشت برف در بالادست رودخانه‌ها باشد که در نتیجه بر تولید محصول اثر فراوانی می‌گذارد، ویرانی محیط زیست، تغییر سیمای گیاهی منطقه، کوچ گیاهان، آفات و بیماری‌های غیربومی نیز از پیامدهای این تغییر هستند که به گستردگی برای منطقه گزارش شده است.

خشکسالی در مازندران رو به افزایش است

رحیم یوسفی‌زاده معاون اداره‌کل هواشناسی مازندران، با اشاره به آخرین مدل‌های اقلیمی ایران و کشورهای همسایه با وضعیت مناسب بارندگی طی چند سال آینده، اظهار کرد: در کنار این بارندگی مناسبی که روی خواهد داد، شاهد افزایش دما نیز خواهیم بود.

وی با بیان اینکه شرایط خشکسالی، ترسالی و نرمال برای مازندران در طی سه دهه تکرار شده است، افزود: به نحوی که تا پیش از ترسالی، روند فراوانی، شدت و مدت خشکسالی رو به افزایش بوده است.

مسئول پدافند غیرعامل اداره‌کل هواشناسی مازندران با بیان اینکه افت و خیز خشکسالی و ترسالی همواره وجود داشته است اما تعداد خشکسالی روبه افزایش است، تصریح کرد: ترسالی که در حال حاضر در مازندران وجود داشته طی سی سال قبل هم بوده است به این معنی که تناوب ۳ سال ترسالی و ۳ سال خشکسالی همواره وجود داشته و یک روند عادی و طبیعی محسوب می شود.

افزایش نگران کننده خشکسالی در مازندران

یوسفی‌زاده ترسالی فعلی را پایانی بر خشکسالی سال‌های گذشته نداست و گفت: اقلیم منطقه اینگونه بوده است که بعد از چند سال خشکسالی این ترسالی و وضعیت نرمال بروز می‌کند اما تعداد خشکسالی ها در حال افزایش است.

وی تاکید کرد: آنچه مهم است اینکه کل جهان و مازندران به سمت خشکسالی در حال حرکت است.

ادامه گرمایش جهانی

مسئول پدافند غیرعامل اداره‌کل هواشناسی مازندران ادامه داد: برخی از دانشمندان اقلیم بر این عقیده هستند که در صورتی که گازهای گلخانه ای هم اکنون متوقف شود بازهم گرمایش جهانی تا ۶۰ سال آینده ادامه داشته باشد زیرا ماندگاری برخی گازها در جو زیاد است که باعث حفظ گازهای گلخانه ای شود.

یوسفی‌زاده با اشاره به اینکه گرمایش جهانی که بر مازندران نیز تاثیرگذار است، روند فراوانی و افزایشی خشکسالی آن طی سال‌های آینده با شدت بیشتری قابل ملاحظه خواهد بود، افزود: این نرمال بودن شرایط دلیل بر پایان خشکسالی ها نیست.

وی با ابراز نگرانی از وضعیت آب و هوایی در مازندران گفت: متاسفانه شرایط خوبی که نشان دهنده ترسالی کامل در مازندران باشد وجود ندارد و به طور کل روند و فراوانی خشکسالی‌ها در این استان روبه افزایش است.

مسئول پدافند غیرعامل اداره کل هواشناسی مازندران عملکرد نامناسب انسان‌ها راعامل اصلی گرمایش جهانی دانست و گفت: آسفالت، ساخت و سازهای بی‌رویه، از بین بردن جنگل، برداشت بی رویه از درختان جنگل و ویلاسازی در دل آن، از علل اصلی برهم خوردن موازنه انرژی است.

یوسفی زاده با بیان اینکه روند خشکسالی در مازندران به سمت نزدیک شدن به مناطق کویری را نشان می‌دهد، افزود: به علت شرایط آب و هوایی در مازندران، تفاوت شب و روز در تابستان آنچنان نبوده است اما هرچه به جلو می‌رویم رطوبت کمتر می‌شود، تفاوت دما در شب و روز بیشتر شده که این امر نشان دهنده نزدیک شدن به شرایط آب و هوایی مناطق کویری است./ ایسنا