پرونده ویژه وارش/ قسمت اول؛
یک محیطبان میانکاله: میانکاله برای پرندگان خسته از سفر احیا شود
علی ابوطالبی در گفت و گو با وارش درباره ذخیرهگاه زیست کره میانکاله با بیان اینکه میانکاله عنوان ملی پناهگاه حیاط وحش و دو عنوان بین المللی، تالاب بین المللی که در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و نیز ذخیره گاه زیست کره که در شبکه جهانی یونسکو ثبت شد، گفت: هنگامی که میانکاله به عنوان ذخیره گاه زیست کره در سال ۱۳۵۳ثبت شد، در میان تعداد ۹ ذخیره گاه زیست کره بود و حال به عنوان ۱۲ ذخیره گاه زیست کره کشور است.
|
ابوطالبی افزود: امسال آتش سوزیهای سریالی را در این منطقه شاهد بودیم که جلسات زیادی برگزار شد و افرادی که اطلاعات میدانی نداشتند مسائل مختلفی را عنوان کردند که ارتباطی با این آتش سوزی نداشت همانند خروج دامداران و نیز دامدارانی که سامانه آنان در آتش سوخت باید خارج شود که این موارد نشان از ناپختگی در تجربه از شرایط موجود میانکاله است.
وی تصریح کرد: از آنجایی که انسان مخرب و زندگی آن براساس بهرهبرداری از آب، خاک و هوا است و تردد انسان طبیعت را تخریب می کند چراکه انسان زباله و دام دارد و نیز حاوی پسماند است که تمامی این موارد با طبیعت به شکلی ناسازگار بوده بنابراین باید به انسانها در مواجهه با طبیعت، چگونگی رفتار با طبیعت آموزش داده شود.
علت اجرا نشدن متدها و سازوکارهای مدیریتی در ذخیره گاه زیست کره میانکاله
این محیطبان میانکاله، اظهار کرد: نوع مدیریت در میانکاله باید بر اساس متدها و سازوکارهای ذخیرهگاه زیست کره باشد.
وی تصریح کرد: ذخیره گاه زیست کره منطقهای پایلوت است که برای اجرای طرحهای مدیریتی و تعامل انسان و منافع پیچیده اقتصادی و انسانی و تعامل با حیاط وحش و تنوع زیستی و دیدن انسان و روابط پیچیده انسانی و تلفیق این منافع در مدیریت حفاظتی منطقه است.
این فعال محییط زیست، یادآور شد: در ذخیرهگاه باید انسان به عنوان یک زیستمند خردمند دیده شود و مدیر ذخیرهگاه باید انسان را به عنوان یک زیستمند در ذخیره گاه دخیل کند و منافع اقتصادی و اجتماعی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد اما اجازه بهره برداری خردمندانه پایدار در حد توان سرزمینی و ظرفیت برد و تعادل اکولوژیک به انسان خرمند و زیستمند بومی پناهگاه حیاط وحش ویا ذخیره گاه زیست کره بدهد اما از خرد این انسان بومی با آموزش زیست محیطی در جهت حفاظت و در برقراری تعامل با حیاط وحش با استفاده از جدیدترین و نوین ترین ساز و کارهای حفاظتی بهره ببرد که این تعارض را به حداقل ممکن برساند.
وی تصریح کرد: مدیرانی که اطلاعات کافی از ذخیره گاه زیست کره نداشتند فقط اسکلتی بی روح در طی 50 سال بر میانکاله حاکم کردند. به همین دلیل این اتفاقات نتیجه 50 سال فقدان آموزش رخ خواهد داد.
چرا باید بومیان، دامداران و صیادان شرکتهای تعاونی در میانکاله حضور داشته باشند؟
ابوطالبی گفت: در میانکاله باید ظرفیت اکولوژیکی بهره برداری پایدار صورت گیرد و انسان بومی به عنوان ذینفع حق بهرهبرداری از آن را دارد.
وی افزود: توان سرزمینی در واقع انسان بومی زیستمند خردمند میتواند بهرهبرداری پایدار خردمندانه از میانکاله در حد ظرفیت سودمند داشته باشد تا جایی که موجب شکنتدگی اکولوژیک نشود. به طور مثال انسانها پس از بررسی کارشناسی از مازاد درختان انار استفاده کنند و فقط انسان بومی از آن بهرهمندی کند تا به پایداری و زیستمندی انار در میانکاله لطمهای وارد نشود ویا اگر دامداری دور مستثنیات خود را حصار کشی میکند طوری درختچه انار را اصلاح کند که میزان هرس با میزان جوانه زنی بیشتر از میزان برداشت حاصل از هرس باشد و موجب ناپایداری درختچه انار نشود ویا تعداد دام در میانکاله برابر ظرفیت منطقه باشد و موجب از بین رفتن پوشش گیاهی اثر تخریبی نشود، در این حالت طبیعت خود را ترمیم خواهد کرد.
این فعال طبیعت با اشاره به اینک انسان بومی نیازهای اقتصادی دارد و باید از مراتع استفاده کند، یادآور شد: هنگامی که پذیرفتیم تا در ذخیرهگاه زیست کره انسان به عنوان دامدار و صیاد شرکت تعاونی زندگی کند پس باید مالکیت دامدار در مستثنیات آن به رسمیت شناخته شود.
وی افزود: در بخشهایی از ماده 56 که خارج از منابع ملی است، به دامدار مستثنیات داده و باید این حق به منظور اعتمادسازی محترم شمرده شود.
محیطبان میانکاله بیان داشت: اگر همیشه بومیان در استرس اخراج از منطقه باشند هرگز به مدیریت محیط زیست اعتماد نخواهند کرد و این شرط اولیه است که تمامی اوکولوژیستهایی که در ذخیرهگاه زیست کره بومیان زندگی میکنند بر حق مالکان تاکید کردند. علاوه بر آن نمی توان قوانین "نشرال پاک" در واقع قوانین پارک ملی را در ذخیرهگاه زیست کره اجرا کرد.
وی با بیان اینکه باید بومیان اجازه بهرهبرداری خردمندانه پایدار داده شود، افزود: هنگامی که به به دامدار اجازه دیوار کشی بر مستثنیات آن داده نمیشود تا دیوارکشی براساس بوم سازگان منطقه باشد و نیز اجازه فنس هم داده نمیشود بنابراین به اجبار سرشاخه انار را قطع خواهد کرد تا با حصار اطراف مستثنیلت خود را برای جلوگیری از خسارت به علوفه دامش حفظ کند و حتی با قطع یک شاخه از درخت نیز دامدار جریمه میشود.
ابوطالبی با اشاره به اینکه اگر به دنبال هرس و پایداری درختان باشیم میتوان بهره برداری خردمندانه پایدار ایجاد کرد، یادآور شد: هنگامی که ساخت و سازهای 90 بومی و 25 شرکت تعاونی که حدود دو هزار انسان و 500 دامدار، 6 ماه در آن مناطق زندگی می کنند که برای تعمیرات به آنها اجبار میشود که برای تعمیر سقفهایشان باید از آهنهای کهنه استفاده کنند و این افراد را در یک ساختار پیچیده و کاغذبازی اداری قرار میدهند و در نهایت کمیسیون نیز پاسخ رد میدهد بنابراین این افراد نیز به روش دیگری برخورد خواهند داشت.
وی اضافه کرد: اگر به دنبال اجرای مقررات سختگیرانه پارک ملی در یک ذخیرهگاه زیست کره باشیم مشکلات فراوانی رخ میدهد چراگه در ذخیره گاه زیست کره انسان باید زندگی کند و حال با توجه به قوانین سخت گیرانه، جوامع محلی بازوی محیط زیست نخواهند شد.
چرا تروزیسینهای محیط زیست مخالف خروج انسان از ذخیرهگاههای زیست کره هستند؟
ابوطالبی گفت: تروزیسین های محیط زیست به این نتیجه رسیدند که با توجه به تغییرات و تهدیدات آب و هوایی آب و هوایی و تهدیدات تالاب و کاهش جنگلها و نیز آلودگی تحمیل شده بر خاک و شکاف لایه اوزون و دیگر موارد لازم است برای حفظ جنگلها و تالابها و جلوگیری از تغییرات آب و هوایی تا حدود سال 2050 میلادی حتما باید 20 درصد از مناطق کره زمین به مناطق حفاظت شده تبدیل شود که تا کنون حدود 10 درصد مساحت دنیا جز مناطق حفاظت شده است که این میزان باید دو برابر شود.
این محیط بان ادامه داد: بنابراین برای افزایش این میزان نیاز است تا میلیونها هکتار از سطح کره زمین حفاظت شود و چه بسا در مناطق پر جمعیت بسیاری از روستاها و برخی از شهرها جز مناطق حفاظت شده شوند. پس برای رسیدن به 20 درصد از مناطق حفاظت شده ویا ذخیره گاه زیست کره ویا پناهگاه حیات وحش ویا پارک ملی، باید بسیاری از روستاها و مناطق زیست انسانی زیر چتر این مناطق حفاظت شده قرار گیرند بنابراین نباید انسانها را از زادگاهشان خارج کرد که این خود تعارضی بسیار زیاد میان انسان و طبیعت ایجاد خواهد کرد.
وی یادآور شد: اندیشمندان عقیده دارند که تمامی این 20 درصد به پارک ملی تبدیل نشود و از تمامی این مناطق حفاظت شده فقط سه درصد آن کافی است و 17 درصد بقیه تحت عنوان مناطق حفاظت شده و و ذخیرهگاه زیست کره حفاظت شود.
این فعال محیط زیست افزود: میتوان با مدیرت، تعارض میان انسان و طبیعت را به حداقل رساند و تنوع زیستی را با سازوکارهای نوین مدیریتی در بسیاری از مناطق افزایش داد. در زیستگاههای بسیاری از کشورهای پیشرفته ببر و گرگ و دامدار در کنار هم زندگی میکنند زیرا با آموزش ناسازگاریهای زیست محیطی در این مناطق کاهش یافت.
وی با تاکید بر آموزش بومیان عنوان کرد: در طی ۵۰ سال تاکنون در زمینه آموزشی بسیار کند عمل کردیم و اگر هم عمل کردیم متاسفانه مدیریت روشهای بالادست در ذخیرهگاه به گونهای عمل کرد که اعتماد را از بین برد.
محیطبان میانکاله با بیان اینکه ساخت و ساز دامداری باید طوری زیبا باشد که جذب توریست داشته باشد، افزود: در میانکاله وجود دامداری سنتی خود جاذبه گردشگری است چراکه در آن دوشیدن گاومیش با دست و حرکت دام در جنگل به سبک دیرینه صد ساله و صدا زدن دام با اسمشان به طرف دامدار میآیند خود جاذبه است اما نتوانستیم الگوی ساخت و ساز مناسب به آنها بدهیم که آنها حتی در زمینه ساخت ابنیه و سازه شکل مناسب را برای اماکن خود احداث کنند تا خود سازه جذب کننده توریست باشد.
وی تصریح کرد: نوع مدیریت در گذشته مدیریت اعمال فشار بود اما در دوره های اخیر آموزش هایی داده شد. این در حالی بود که پس از آن اعتمادسازی نشد.
این فعال محیط زیست گفت: بسیاری از دامداران نیز به دلیل نااطلاع بودن اهمیتی برای زیست کره قائل نیستند و سواد تحلیل آنها کم است و باور زیست محیطی ندارند و باید این باور زیست محیطی را در آنها ایجاد کنیم. بسیاری از دامداران اصلا دامدار نبوده و سوء استفادهگر هستند که این افراد باید خارج شوند زیرا از دامداری به منظور افکار خلاف زیست محیطی بهره میبرند که باید این افراد تنبیه شوند و دامدارهای همراه را تشویق کرد اما نباید صورت مسئله را پاک کرد و تمامی مشکلات را مربوط به دامداران دانست. باید با روش های مدیریتی اقدامات موثر انجام داد.
افراد بازگیر افرادی هستند که اقدام به آتش زدن میانکاله می کنند گفت:. سوداگران اموال دامداران نیز افراد دیگری هستند که اقدام به آتش افروزی رد میانکاله کرده و نیز کاسبان کشت گراسها و همچین برخی افراد کینهورز که از گذشته از محیطبانان کینه بر دل دارند، عقدههای خود را بر حیاط وحش وارد میکنند.
وی یادآور شد: تعداد محیطبانان حدود دو هزار و 500 نفر هستند و برخیها تعداد محیطبانان را اندک دانسته و این عامل را علتی بر این حوادث می دانند در حالی که حتی اگر تعداد آن را افزایش دهیم هم تاثیر ندارد چراکه مردم باید آموزش ببینند. باید کتاب محیط زیست را در مدارس آموزش داد و مردم خود محیطبان باشند.
ابوطالبی درباره علت شهادت محیطبانمان، گفت: ایران باید لشکر آموزشی تشکیل دهد تا تمامی مردم آموزش دیده تربیت شوند.
ضمیمه :