وارش نیوز/ کلاهبرداری اینترنتی مقوله گسترده ای است و نمی‌توان تعریف دقیقی برای آن ارائه نمود. در واقع به هر نوع سوء استفاده از عدم آگاهی افرادومتعاقباًرساندن ضررو زیان به آن ها که از طریق اینترنت انجام شود، کلاهبرداری اینترنتی اطلاق می شود.
با این حساب، سرقت اینترنتی و خالی کردن حساب دیگران از طریق اینترنت، تنها زیر مجموعه ای از کلاهبرداری های اینترنتی محسوب شده و این مقوله، بسیار گسترده تر از این است سوء استفاده از اعتماد افراد، جعل هویت، عدم ارائه خدمات گفته شده، بزرگنمایی در محصولات، عدم ارائه محصول خریداری شده از طریق اینترنت، انتشار برنامه های سرقت اطلاعات، فیشینگ و سایر موارد از این دست، از جمله رایج ترین روش های کلاهبرداری اینترنتی محسوب می شوند که بسیار فراگیر بوده و هر روزه نوع جدیدی از آن ها شناسایی می شود.
این روزها تعداد کلاهبرداران اینترنتی از کلاهبردارانی که به صورت فیزیکی اقدام به اعمال سودجویانه خودمی کنند، بیشتر شده و اصلی ترین دلیل آن هم کمتر بودن ریسک این عمل و بیشتر بودن سود آن است. حقیقت ماجرا این است که دستگیری کلاهبرداران اینترنتی بسیار سخت تر از دستگیری کلاهبرداران فیزیکی است و همین عامل سبب شده است تا بسیاری از این افراد آزادانه اقدام به فعالیت های مجرمانه خود کرده و کسی نتواند آن ها را ردیابی کند.
امروزه بخش اعظمی از کلاهبرداری ها و سرقت های مالی، از طریق اینترنت انجام می شود و اکثر مالباختگان از جمله کسانی هستند که دانش کافی در رابطه با این روش های کلاهبرداری راندارند.به همین دلیل کسب اعتماد قربانی موردنظر از قدیمی ترین و رایج ترین نوع کلاهبرداری محسوب می شود.
در حقیقت شخصی که ناعادلانه و با توسل به عملیات فریبکارانه و و یا امیدوار کردن به امور واهی , اشخاص را می فریبد؛ چرخه اقتصادی جامعه را از حالت طبیعی خارج کرده و نظم آن را که لازمه ثبات هر جامعه ای است مختل می سازد واین چیزی نیست که بتوان به راحتی از آن گذشت بلکه می بایست با اعمال مجازات آن را سرکوب کرد.پس بهره‌گیری از روش‌های مقابله متناسب ،ضرورت داشته که بخشی ازشیوه‌های مقابله نیازمند ایجاد فرهنگ بهره‌گیری از رایانه و آگاه ساختن افراد و سازمان ها در مورد مخاطرات سیستم های رایانه‌ای است.
همچنین نظارت دائمی سازمان‌ها بر روی سیستم‌های رایانه‌ای و تدابیر امنیتی از قبیل حفاظت فیزیکی، حفاظت کارکنان، حفاظت ارتباطات و حفاظت اطلاعات در مقابله با کلاهبردای رایانه‌ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
دیگر اینکه صرف جرم‌انگاری یک رفتار برای مقابله با آن کافی نیست بلکه اعمال ضمانت اجرای مقرر در مورد مرتکب جرم نیز ضرورت دارد و آن مستلزم کشف جرم و تعقیب و دستگیری مرتکب می‌باشد اما با توجه به اینکه ارتکاب جرایم رایانه‌ای مستلزم حضور مرتکب در محل وقوع نتیجه جرم نیست وهمچنین با توجه به جنبه فرامرزی جرایم رایانه‌ای ومحدود بودن اختیارات مراجع قانونی درحوزه مرزهای جغرافیایی دراین راستا برلزوم همکاری‌های بین المللی در زمینه کشف،تعقیب و استرداد مجرمان تاکید می‌گردد.
باید این را دانست که کلاهبرداری همچنان در جريان است وتنها نظارت مستمر ومداوم از بخش های اقتصادی، دولتی، نهادهای اجتماعی و يا بازرگانی را مي طلبد.
به طور كلي کلاهبرداران افراد باتجربه و با نفوذ هستند و تحت حمایت وکلای خوب قرار دارند. اما امروز ديگر نبايد کلاهبرداری را به عنوان يك جرم معمولي تلقی كرد، اين جرايم، از جمله جرايمی است که عليه افراد يا اموال ديگران، روی می دهند.
الزامات وتعهدات قضايي و نيز مجازات های قانونی بايد با جرم صورت گرفته، متناسب باشد در دستگاه های دولتی و بعضاً بخش های خصوصی ؛یکی از رایج ترین مسیرهای کشف کلاهبرداری از طریق گزارشی است که ممکن است توسط یک کارمند، مشتری، فروشنده یا شخص ثالث خارجی ارائه گردد.
بهترین ابزار درپیشگیری از کلاهبرداری رایانه ای مدیریت صحیح است .مدیریت باید طرح و برنامه ای جهت ارزیابی این نوع کلاهبرداری ها و پیگیری وکشف تقلب را به حداکثر برساند و مانع بروز این گونه جرایم شود.
این شیوه ها و فرصت ها باید فراوان و با روش های جدید و نوآوری توأم باشد، همچنین به شکل سازنده وخلاق انجام شودکه پیشنهاداتی به شرح ذیل ارائه می شود.
پیشنهاداتی برای کاربران:
-قرار ندادن اطلاعات شخصی و سازمانی روی رایانه متصل به اینترنت.
-رمزگذاری روی فایل ها، پوشه ها، رایانه، ویندوز و تغییر منظم آنها و استفاده نکردن از مشخصات شخصی مثل سال تولد و شماره شناسنامه برای رمز.
-استفاده از صفحه کلید مجازی برای جلوگیری از لو رفتن رمز حساب بانکی.
-عدم اجازه دهی به نرم افزارهای مرورگر وب برای ذخیره کردن رمز عبور.
-در صورت مواجهه با اعمال مجرمانه و خلاف شئونات در فضای مجازی، موارد به پلیس فتا انعکاس داده شودبه سایت های ناشناخته و مشکوک وارد نشوید.
-مراقب باشید کسی متوجه رمز اینترنت یا حساب بانکی شما نشود.
-مطالعه شیوه های نوین کلاهبرداری از طریق شبکه های اجتماعی به منظور پیشگیری.
پیشنهاداتی برای دستگاه ها و سازمان ها:
-تنظیم برنامه های مفرح برای کودکان و نوجوانان تا کمتر از فضای مجازی استفاده کنند(آموزش و پرورش).
-برگزاری انواع مسابقه ها و همایش های علمی و فرهنگی در فضای مجازی با هدف ارتقاء به سطح آگاهی آنان(اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی).
-اشتغال زایی برای جوانان (اداره کل تعاون،کارورفاه اجتماعی).
-نمایش عواقب ارتکاب جرم و... در فضای مجازی از طریق روش های مختلف.(صدا وسیما، پایگاه های خبری سازمان ها)
-آگاه سازی و اطلاع رسانی به کاربران اینترنت در مورد آسیب ها. (آموزش و پرورش،صداوسیما و...)
-صدور کارت عابر بانک برای افراد با سابقه کلاهبرداری باید با اخذ مجوز از مراجع ذی صلاح و کسب صلاحیت لازم صورت گیرد(بانکها ومؤسسات مالی با همکاری دستگاه قضایی و...)
-طراحي نرم افزار كنترل كننده اطلاعات يا نمايش دهنده سرقت اطلاعات از سيستم هاي اطلاعاتي مهم.
-محدود کردن استفاده مجرمین از اینترنت: استفاده از خدمات اینترنت مبتنی بر بررسی صلاحیت باشد و در صورتی که فرد دچار ارتکاب جرم کلاهبرداری در فضای مجازی شد، استفاده اش از اینترنت لغو شود و یکی از مراکز تأیید صلاحیت، پلیس فتا باشد.
- کنترل افراد دارای سوابق مجرمیت از اینترنت.
-ممنوع کردن نصب نرم افزارهای سازمانی روی رایانه متصل به اینترنت.
-محدود کردن تعداد تلاش ناموفق برای دسترسی به سيستم.
-خروج با مجوز رایانه، حافظه های مختلف و اسناد رایانه ای از سازمان ها.
-کنترل و نظارت در سایت ها و ... توسط پلیس فتا و بررسی ترافیک شبکه با استفاده از نرم افزارهای مناسب برای کنترل شبکه و سوء استفاده ها.
-نظارت بر انواع معاملات در فضای مجازی.
-کنترل بر آگهی های نيازمندی ها در فضای مجازی.
-صدور مجوز برای کلیه فعالیت ها در فضای مجازی.
-کنترل و نظارت بر کلیه مطالب موجود در وب سایت ها، وبلاگ ها و شبکههای اجتماعی.
-نظارت و پایش سایتها و کانالهای غیرمجاز( پلیس فتا)
-ارتقاي دانش افسران و پلیس آگاهی و مأموران کلانتري ها در خصوص فناوریهای ارتباطات و اطلاعات ( نیروی انتظامی).
-تربیت صحیح و اصولی فرزندان (والدین)
-صدور کارت عابر بانک برای افراد با سابقه کلاهبرداری باید با اخذ مجوز از مراجع ذی صلاح و کسب صلاحیت لازم صورت گیرد.
-ایجاد یک سایت در فضای مجازی برای رسیدگی به شکایت مردمی.
-تدوین قوانین مناسب و کارآمد مربوط به فضای مجازی.
-برخورد با بازارهای غیرقانونی و حذف آنها.
-ایجاد سامانه ای جامع با امکان دسترسی توسط پلیس آگاهی، فتا و پیشگیری در سراسر کشور جهت به اشتراک گذاشتن و مشاهدة اطلاعات پرونده های متشکله کلاهبرداری.
- اطلاع رسانی شیوه های نوین کلاهبرداری از طریق رسانه ملی و شبکه های اجتماعی.
- نظارت مستمر بر انواع معاملات بخش های اقتصادی، دولتی، نهادهای اجتماعی و يا بازرگانی در فضای مجازی.
تهیه شده در : اداره برآورد اجتماعی و افکار سنجی معاونت اجتماعی مازندران