اختصاصی وارش نیوز/ اگر پیش نیازهای استقرار منطقه آزاد یا منطقه ویژه، به درستی طراحی و  پیاده سازی شوند، حداقل خروجی آن بالانس بین واردات و صادرات است که به قدرالسهم خود باعث آبادانی موقعیت جغرافیایی تحت شعاع، منطقه خواهد شد که در برخی از نواحی ایران چنین اتفاق مبارکی حادث شد، اما در مناطقی نظیر مازندران که با تلاش استاندار تبرستان و دیگر دست اندرکاران مجوز طولی حاشیه خزر در مجلس و دولت صادر شد، شکوفایی آن منوط به پیش شرط‌هایی می باشد که نگارنده دریکی از یادداشتها به پردازش آن پرداخت و تحول اقتصادی و ارمغان توسعه در قطعات جغرافیایی مد نظر را با محوریت استاندار و دیگر مدیران، در همراهی وزارت امورخارجه، تیم بازاریابی، بانک‌های عامل، نیازسنجی بازار خارجی، تحول بنیادین در نگاه مقامات وزارت صنعت، معدن تجارت، جهادکشاورزی و.... به روند صادرات همچنین کیفیت محصولات تولیدی اشاره داشتم، لذا بگونه ای باید عمل شود تا در حد بارانداز واردات تقلیل پیدا نکند،  استراتژی و خط مشی گذاری بگونه ای طراحی شود که فزونی صادرات بر واردات چیره شود، آنگاه اشتغال حقیقی و واقعی نیز ارتقائ خواهد یافت.
مع الوصف با توجه به اینکه در تحلیل قبلی حتی به زیرساخت‌های اسکله ها، مصنوعات، منسوجات، صنایع دستی هنرمندان و... به تفصیل اشاره نمودم، در این بخش واکاوی از حوزه تخصصی منطقه آزاد تجاری و صنعتی به انضمام منطقه ویژه اقتصادی را تقدیم می کنم.

تعریف منطقه آزاد تجاری و صنعتی : منطقه ای که در مجاورت یاداخل بندر واقع شده و تجارت آزاد با مناطق جهان مجاز است که قوانین گمرکی کشور در آن اجرا نمی شود.برای جذب فناوری نوین و حمایت از صنعت، گمرک در نقاط مرزی کشور ایجاد می شود.در منطقه آزادمزایای معافیت مالیاتی و حذف تشریفات زاید،سهولت نقل و انتقالات خارجی ، به همراه امتیازاتی که در ادامه ذکر می شود
 تفاوت منطقه آزاد تجاری با منطقه ویژه اقتصادی :تفاوت در مقررات روادیدبرای اتباع خارجی و خرده فروشی کالاو معافیت مالیاتی است،که در منطقه آزاد از شرائط تسهیل. و معافیت 15 ساله مالیات برخوردارند.
اما در منطقه ویژه اقتصادی همچو سلفچگان ، روادید و مالیات به مانند قوانین داخل کشور است و خرده فروشی کالا در منطقه ویژه اقتصادی فقط برای اتباع خارجی آزاد است در حالیکه خرده فروشی در منطقه آزاد برای ایرانی و خارجی مهیا است.

پیش نیازهای لازم برای تأسیس مناطق آزاد : اسکله هائی که کشتی‌های حداقل تا ۲۵ هزار تن بتوانند در آن پهلو بگیرد ،  محوطه‌های مناسب برای بازاندازی و  استقرار تجهیزات بنادر (جراتقال، لیفتراک، ترانس می‌تر) ، انبارهای مناسب در بندر و تأمین آب و برق و سوخت منطقه،  توسعه فرودگاه و ساختن ترمینال‌های مناسب،  ایجادامور رفاهی،آموزشی،درمانی ، خدماتی، مجوز فرود به هواپیماهای مسافربری که از خارج عازم منطقه می‌شوند،  تأسیس شبکه‌های مخابراتی پیشرفته (تلفن، تلکس و فاکس و…)، دسترسی به راه آهن، دسترسی به جاده ترانزیت ، نزدیکی با نمایشگاههای بین المللی، همجواری با کشورهای هدف(همسایه)، بازاریابی منطقه ای برای صادرات و ...
مزایا و ویژگی منطقه آزاد : بهره مندی از معافیت های مالیاتی ،تسهیل روادید ،مزایای مرتبط با ارز ،شرایط ویژه بانکی ، سرمایه گذاری خارجی ،معاملات، نقل و انتقال ارزی ،ثبت شرکتها ،آزادی ورود کالا منطبق بر قانون ،ترانزیت و گاها صادرات مجدد کالای خارجی ،انتقال راحتر سرمایه به داخل و خارج کشور ،سهل تر بودن تاسیس بیمه خصوصی و موسسات مالی با سرمایه داخلی منطبق بر قانون ،انرژی ارزان تر، ورود مواد اولیه بخصوص قطعات ماشین آلات ، و...
قوانین مربوطه : قانون اداره مناطق آزاد ،قوانین صادرات و واردات گمرکی،ضوابط ثبت شرکتها ،آئین نامه ثبت روادید ، مقررات ورود و اقامت اتباع خارجی ،آئین نامه اخذ عوارض، مقررات نحوه استفاده از زمین،ضوابط عملیات پولی ،قوانین موسسات بیمه،مقررات اشتغال نیروی انسانی،قانون جلب و تشویق سرمایه گذاری خارجی با رعایت قوانین ملی ایران، و....
اهداف تاسیس منطقه آزاد : جذب سرمایه های خارجی، ایجادفرصتهای شغلی جدید، کسب درآمد ارزی وافزایش صادرات، دستیابی به فناوری پیشرفته، جذب نقدینگی سرگردان داخلی وکمک به مهارتورم، محرومیت زدائی ازمناطقی که امکان رشد وتوسعه بالقوه رادارند. تسریع درانجام امورزیربنایی،عمران وآبادانی،رشدوتوسعه اقتصادی،سرمایه گذاری وافزایشدرآمدعمومی، ایجاداشتغال سالم ومولد،تنظیم بازارکارو کالا،حضورفعال دربازارهای جهانی ومنطقه ای،تولیدوصادرات کالاهای صنعتی وتبدیلی وارائه خدمات عمومی.
برخی از مناطق آزاد تجاری ایران و نمونه ای از منطقه ویژه اقتصادی : چابهار ، قشم ، کیش، اروند، انزلی، سلفچگان(منطقه ویژه اقتصادی) ،ارس ، ماکو
ثبت شرکت :یکی از نخستین گامها در شروع راه اندازی کسب و کار و تجارت می باشد
ایرادات وارده بر مناطق آزاد : قبل از آنکه زیر ساختها مهیا شود وارد فضای رسانه ای شدن استقرار منطقه آزاد می شوند که گلایه های شدید منطقه ای را پیش می آورند یعنی قبل از آنکه حداقل دارای زمین بلامنازع و امکانات پیش گفته در پیش نیازها نظیرراه آهن . انبار.فرودگاه .جاده ترانزیت.اسکله پهلوگیری کشتی های بزرگ .زیرساخت مخابراتی و....باشند تنش را در افکار عمومی شهرها یا اسکله های همسایه بوجود می آورند.
مورد دیگر تراز منفی صادرات به واردات است که در واقع مناطق آزاد پایانه ای برای واردات تقلیل یافتند ،ترویج حاشیه نشینی و پیامدهای منفی حاشیه نشینی،پایین بودن دستمزد کارگران ساده ،مناطق آزاد بعلت کمبود امر نظارتی خود در مواردی تبدیل به گلوگاههای قاچاق گردیده است که حکایت از کم رنگ بودن نظارت در برخی از مبادی است ،موفق نبودن در جذب نقدینگی های سرگردان کشور،برنده شدن کالاهای وارداتی در رقابت با تولید کنندگان داخلی، نقش بر آب شدن رویاهای جوانان بومی در اشتغالهای پر طمطراق ،برنامه نداشتن برای تولید داخلی به موازات واردات مناطق آزاد،شعار اشتغالزایی در عمل بسیار پایین تر از رقم اعلام شده است ،عدم اطلاع مردم از دخل و خرج مناطق آزاد ،عدم تولید ثروت مورد انتظار برای مردمان بومی ،افزایش فزاینده قیمت زمین ،بالا رفتن  برخی از هزینه ها ،بهره مندی عده قلیلی از نیروهای بومی از امتیاز بازار و تماشاچی بودن اکثریت مردم در مبادلات میلیاردی تجاری،
بحث خودرو :درست است خودروهای لوکس تقریبا با نیمی از قیمت وارد می شوند اما بحث بیمه بالای آن مبهم است و بر خلاف تصور رایج ، جهت مالکیت خودرو در منطقه آزاد و شعاع قلمرو تردد خودروها در واقع محدودیت هایی وجود دارد .

🔹عبدالله(علی)شهمیر شورمستی