به گزارش وارش نیوز / از اعصار دور تا کنون خشونت یکی از ویژگی های رفتاری مشترک بین انسان و بسیاری از حیوانات بویژه درندگان شناخته شده است، رفتارهای خشن نشانه های بارزی دارند، درانسان و حیوان فریاد زدن و غرش کردن از بارزترین نشانه های رفتار خشن است.
گاهی حمله کردن و دریدن از ویژگی های رفتار خشونت بار به شمار می رود که مختص حیوانات درنده می باشد،اما چرا برخی ها چه انسان و چه حیوان چنین رفتارهایی را از خود نشان می دهند؟.
حیوانات درنده با هدف شکار صید خود و یا دور کردن رغیب از قلمروشان ناچار به غرش و حمله می باشند اما انسان اعصاری مثل غارنشینی، یخبندان،حجر و ... بخاطر قرار گرفتن در موقعیت های استرس زا مثل حمله حیوانات وحشی و یا وقوع بلایای طبیعی برای دفاع و حفظ بقاء خود در مقابل خطرات موجود اقدام به بروز رفتارهای پرخاشگرانه می کرد.
در زمان اعمال خشونت چه اتفاق در درون ارگانیزم انسان رخ می دهد؟
در حین استرس و اعمال خشونت،هورمون هایی در بدن انسان ترشح می شوند که همه انرژی انسان را برای دفاع از خود بسیج می کند، این هورمون ها همچنان که برای دفاع از خود مناسب هستند، می توانند ضررهایی را برای بدن نیز داشته باشند.
هورمون هایی مثل کورتیزول، ملاتونین، تستستورون و ... باعث رفع انرژی افراد شده و موجب اختلال رفتاری مثل افسردگی در فرد می شوند، میزان بالای تستوسترون در بدن انسان ساقه مغز و یا مخچه را متاثر از خود کرده و از آنجایی که مخچه مرکز یادگیری، قضاوت و تصمیم گیری است در موقعیت استرس زا آنالیز فرد از رویدادها ضعیف شده قضاوت فرد مختلف و قدرت یادگیری نیز پایین می آید.
کودکان رویدادها را سیاه و سفید دیده واز نظر هیجانی با سرعت تحت تاثیر قرار می گیرند، بنابر آنچه گفته شد شرایط استرس زا باعث ترشح هورمون های آزار دهنده ای در بدن آنها شده و قدرت یادگیری و قضاوت آنها را مختل می کند، هرچه تجربه موقعیت های استرس زا بیشتر باشد، آسیب برای کودکان بیشتر خواهد بود.
بر اساس تحقیقات محققین علوم رفتاری فرزندان قربانی خشونت به دلیل تجربه بالای موقعیت های استرس زا از میانگین هوش و قدرت یادگیری و داوری پایینی برخوردار خواهند بود، از سویی کودکان برای اینکه به اهداف بلند بالایی که خود و یا والدین برای آنها تعریف کرده اند برسند، باید از قدرت یادگیری مناسبی برخوردار بوده و در شرایط متفاوت تصمیم های درست و یا بهتری را بگیرند،این درحالی است که فرزندان قربانی خشونت تحت تاثیر استرس بالا از هوش و قدرت یادگیری پایینی برخوردار خواهند بود.
فرزندان قربانی خشونت و یا خانواده های گسیخته همچنین از احساس حقارت و عزت نفس پایینی در مقام مقایسه با همسالان و همنوعان خود برخوردار ند، از سویی دیگر چون در انجام تکالیف و فعالیت های درسی و غیر درسی موفق عمل نمی کنند اعتماد بنفس خود را نیز از دست داده و در مقایسه خود با همنوعان احساس سر افکندگی و حقارت را در ذهن خود تجربه خواهند کرد.
این کودکان در انجام تکالیف معمولا دچار درماندگی آموخته شده می شوند و چون افراد موفقی در انجام تکالیف نیستند احتمال این که بر تنبیه آنها از سوی والدین و دیگر اعضای خانواده افزوده شود نیز متصور بوده و در نتیجه آسیب بر آنها در هر مرحله بیشتر و بیشتر خواهد شد.
در هر صورت بر اساس نظریه روانشناسان رفتارگرا کودکانی که مورد تنبیه قرار می گیرند، از موقعیتی که در آن تنبیه می شوند، از مکان تنبیه از فرد تنبیه کننده و از موضوعی که بخاطر آن تنبیه می شوند بیزار شده و از سوی دیگر چون بخاطر اشتباهاتشان مورد خشونت واقع می شوند می آموزند که تنبیه و اعمال خشونت تنها شیوه رفتار با دیگران بوده به همین دلیل خشونت را تنها راه تعامل با اطرافیان خواهند دانست.
کودکان بسیاری از رفتارها را با انتخاب الگو و سرمشق گیری از رفتار فردی که الگوی وی می باشد را می آموزند، یادگیری مشاهده یکی از موثرترین شیوه های یادگیری است که بر شخصیت افراد از زمان کودکی و حتی تا بزرگسالی تاثیرگذار است.
بنابراین می طلبد تا والدین در رفتار خود با زیردستان بویژه کودکان و نوجوانان نهایت دقت را مد نظر قرار داده تا مبادا کودکان آنها قربانی خشونت شده و در آینده خود نیز قربانی های زیادی را در پیرامون خود بوجود آورند چرا که استرس همانگونه که بیان شد برای بدن بویژه قوای فکری حکم سمی خطرناک را داشته که بر رفتار و حتی شکل گیری شخصیت افراد تاثیر مخربی خواهد داشت.
پس می طلبد تا والدین و دیگر بزرگسالان کودکان و نوباوه گان در برخورد با آنها بهترین شیوه های رفتاری و بدون هرگونه اعمال استرس ویا ایجاد موقعیت های استرس زا را حذف کرده و شیوه های رفتاری و یا سبک های فرزند پروری مناسبی را برای تربیت فرزندان خود انتخاب نمایند.
در نهایت بر اساس تحقیق پژوهشگران علوم رفتاری فرزندان قربانی خشونت و فرزندان خانواده های گسیخته، در معرض رفتارهای پرخطری مثل گرایش به مصرف مواد مخدر،رفتارهای پرخطر جنسی،مصرف مشوربات الکلی،رفتارهای خشونت بار،خودزنی و خودکشی و ...قرار می گیرند.
بنابر آنچه که بیان شد،در سبد رفتاری خود با فرزندان مان هرگونه اعمال خشونتی را باید حذف و در عوض شیوه های رفتاری و سبک فرزندپروری مناسبی را برای پرورش نسلی نو و کارا انتخاب کنیم.
تهیه کننده: سرهنگ دوم قاسم گرجی، کارشناس اداره آموزش همگانی و مشارکت عمومی،معاونت اجتماعی فرماندهی انتظامی استان مازندران