وارش نیوز/ شما به عنوان يک شهروند امروزي، از سواد رسانه اي چه مي دانيد؟ آيا تا به حال سعي کرده ايد افکار خود را در فضاي مجازي مديريت و کنترل کنيد؟ اين نحوه خودکنترلي را به دیگران آموخته ايد؟
در حال حاضر رسانه ها و شبکه های اجتماعی سرشار از پیام ها و اطلاعات مختلف پیرامون ویروس کرونا هستند و چه ما درستی این پیام ها را تشخیص بدهیم و چه ندهیم، این پیام ها دائم چشم ها و گوش های ما را نشانه گرفته اند،زمانی که ما خود را بدست امواج رسانه ای می رسانیم، و در عین حال نیز رصد و پالایشی پیرامون پیام ها نداریم، ذهن ما به رویه های خودکار متکی و وارد روان خلسه آور می شود که این سبب خواهد شد به پیام هایی که ممکن است برای ما سودمند باشند توجه نکنیم و ندانیم چه چیزی را از دست می دهیم.
غرق شدن در پیام های رسانه ای باعث ایجاد خستگی پیام در بلندمدت در مخاطب می شود طوری که توانایی تمرکز را از دست می دهد،به قول هربرت سیمون برنده جایزه نوبل غنای اطلاعات، فقر توجه می آورد. در حالی که انتخاب ها بی شمارند، اما این انتخاب های بیش از حد می تواند ما را فلج کند و نتوانیم دست به کنش بزنیم.
در شرایط کنونی ویروس کرونا به فضای مجازی رخنه کرده است. در تبلیغات فضای مجازی گونه ای تبلیغ است که اصطلاحاً به آن پیام های ویروسی یا تبلیغات ویروسی گفته می شود، یعنی پیام هایی که بدون اطمینان به صحت یا نادرستی آنها به هر شکلی منتقل می شوند و کاملاً قابل انتقال است و از آنجایی که شاخص های اصلی پیام های جذاب و قابل انتقال یعنی مبهم بودن و ترسناک بودن را با خود دارد، البته ترسی که به واسطه ناآگاهی به وجود می آید، اکنون خبرهای مربوط به ویروس کرونا به شکل پیام های ویروسی منتقل می شوند و این شروع یک موج خبری سریع و پر از هیجان است.
دو چیزی که برای مخاطب بسیار جالب و سرگرم کننده است؛ سرعت دریافت و انتقال پیام از یک سو و از سوی دیگر هیجانی که به همراه دارد.
بسیاری از افراد متأسفانه بکارگیری رسانه را بلد نیستندف فرقی نمی کند این رسانه جمعی باشد یا شبکه اجتماعی شخصی شان باشد، هر کسی به خود اجازه می دهد اظهارنظر تخصصی و غیرتخصصی خود را نشر داده و بیشتر جامعه را تحت تأثیر یک اتفاق قرار دهد و جامعه را با رعب و وحشت بیشتری روبرو کند.
در مواجهه با اخبار چه در تلویزیون، رادیو، فضای مجازی و سایت ها بحثی به نام تفکر انتقادی بسیار تأثیرگذار است چرا که مخاطب با داشتن تفکر انتقادی نسبت به مطالب منتشر شده می تواند پایش داشته باشد و هر مطلبی را باور نمی کند.
باید برای ورود اطلاعات به ذهن نگهبان داشته باشیم و ما از کلمه "چرا" به عنوان این نگهبان یاد می کنیم و هر فرد می تواند در مقابل هر مطلبی که از هر رسانه ای شنید واژه چرا را قرار دهد و به این ترتیب از ورود افسار گسیخته اطلاعات به ذهن خود جلوگیری کرده و مطالب توسط ذهن سنجیده و پایش می شود.
در این مواقع بهتر است برای بهداشت روانی خود، عزیزانمان و هموطنانمان در این برهه زمانی احترام قائل باشیم و به عنوان سفیران سواد رسانه ای مراقب افکار و اندیشه خود و دیگران باشیم و هر پیامی را بلافاصله برای اعضای خانواده، آشنایان، دوستان و هموطنانمان بازنشر نکنیم.
در مواجهه با پیام های کرونایی مثل یک دروازه بان در لحظه دفع پنالتی با دقت، تمرکز و آگاهی عمل کرده و با انتشار اخبار نگران کننده، خود و دیگران را دچار «شکنجه خاموش» نکنیم و به آثار و تبعات اجتماعی و اخلاقی انتشار پیام ها توجه داشته باشیم.
عدم زود باورپذیری، تأمل به جای واکنش هیجانی به ویژه در برابر پیام هایی که در فضای مجازی با آن رو به رو می شویم؛ عدم ارسال سریع محتواهای بی پایه برای دیگران و نیز حفظ آرامش در برابر پیام های رسانه ای از الزامات سواد رسانه ای در چنین بحران هاست.
تهیه کننده: مطهره مهدوی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی ـ مشاور و مددکار کلانتری مرکزی سوادکوه