امروز : جمعه ۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ - ۰۶:۵۹
سرویس : فرهنگ و هنر زمان :   ۱۳۹۸/۱۱/۱۶ - ۱۲:۱۸ شناسه خبر : ۴۵۴۹

بررسی نقش رسانه‌ها با چالش‌های جهانی شدن و نهادینه سازی فرهنگ ایرانی ما در زمانی زندگی می‌‌ کنیم که با تحولات جهانی پیچیده ای روبه رو هستیم، پدیده های فکری جدیدی ما را احاطه کرده اند که در بسیاری از زمینه ها، این پدیده ها و تحولات ما را با چالش های مختلفی مواجه ساخته اند.

از جمله این پدیده های فرهنگی معاصر، پدیده و فرآیند جهانی شدن است که از نتایج دوران مدرنیته، توسعه و پیشرفت فنآوری اطلاعات است. پدیده ی جهانی شدن، به دلیل تأثیرات فراوانی که بر فرهنگ اقتصاد و سیاست کشورها و ملّت ها داشته و دارد، از اهمیت بسیاری برخوردار است.در دنیای امروز که رشد و توسعه ی پر شتاب وسایل ارتباط جمعی و تکنولوژی های ارتباطی ـ اطلاعاتی، فاصله ها را کم کرده و مرزهای زمان و مکان را درهم شکسته، موضوع «جهانی شدن» از اهمیت بالایی برخوردار است و تأثیر آن را می توان در تمامی جنبه های مختلف زندگی، از بزرگ ترین آرمان ها و ارزش های انسان تا جزئی ترین مسائل زندگی، مشاهده کرد.یکی از مهم ترین حوزه هایی که در موضوع جهانی شدن طرح می شود، رابطه ی دین و جهانی شدن است.جهانی شدن در شرایط دنیای امروز و با توجه به رشد و توسعه ی ارتباطات ، پدیده ای طبیعی است و سیر طبیعی و تاریخی جوامع بشری منجر به پیدایش آن شده است . جهانی شدن از فرآیندهایی است که در اثر توسعه ی تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی به وجود آمده است و موجب فشردگی جهان و تقویت خود آگاهی جمعی انسان ها می شود. جهانی شدن روندی است طبیعی که دهکده ی جهانی را تحقق می بخشد . انقلاب ارتباطات نوع جديدي از ارتباطات مجازي را كه خالي از روح حاكم بر روابط واقعي اجتماعي است به وجود آورده و از طريق ماهواره، اينترنت و... جهان جديدي به موازات جهان واقعي پدید آورد. در چنين شرايطي فضاي مجازي شكل مي گيرد و فرهنگ ها همه از طريق واسطه هاي الكترونيكي منتقل مي شود ، مفاهيم زمان و مكان معاني تازه اي پيدا مي كند. فواصل زماني و مكاني عملاً از ميان برداشته مي شود و انتقال اين اطلاعات و داده ها و سرمايه ها و امكان ارتباط همزمان ميان افراد در نقاط مختلف به وجود مي آيد. رسانه هاي گروهي دو نقش اساسي در تغيير فرهنگي جامعه هاي امروزي بر عهده دارند. از يك سو فرهنگ توده را نشر مي دهند و از سوي ديگر منبع تغذيه نخبگان جامعه با هدف نوآوري و ابداع هستند، رسانه هاي گروهي حلقه اتصال محيط بزرگ با جامعه كل یا محيط كوچك است. هر يك از عوامل اصلي خلاقيت عامل تحرك و پيش برنده توسعه فرهنگي است. بحث جهاني شدن و مقوله رسانه ها چنان با يكديگر پيوند خورده است كه تصور تجربه كردن جهاني شدن بدون رسانه ها، محال به نظر مي رسد. اهميت و تاثير رسانه ها در فرهنگ اینگونه است که رسانه ها در فرهنگ جامعه نقش غالب را بازي مي كنند و اين بازي را نه فقط با بازتاب دادن فرهنگ بلكه با شركت در فرهنگ سازي نيز به اجرا مي گذارند. اين فرهنگ سازي مي تواند از سوي غول هاي رسانه يي و ترويج آن در ديگر كشور ها و به منظور ايجاد يك فرهنگ سلطه صورت بگیرد. هدف رسانه ها از قدرت نرم در ابتدا مديريت افكار عمومي نيست، بلكه رسانه اي در اين دنيا موفق است كه بتواند با افكار عمومي حركت كند و خود را سازگار با آنها نشان دهد، جهانی شدن به مجموعه ی پیچیده ای گفته می شود که به موجب آن دولت های ملی به یکدیگر مرتبط و وابسته می شوند، جهانی شدن در واقع همکاری آگاهانه و یا الزامی ملت ها و فرهنگ ها جهت زیستن در یک جامعه ی واحد جهانی است. از یک سو یک چهارچوب مفهومی برای تبیین واقعیتی جاری جهانی است و از سوی دیگر، تبیین نوعی جهان بینی و نگرش درباره ی جهان به عنوان یک منظومه ی به هم پیوسته، فرآیندی تک بعدی نیست، بلکه این پدپده، فرآیندی منسجم و یکپارچه است که در تمامی عرصه ها و حوزه های اجتماعی رسوخ کرده است.
جهانی شدن، پدیده ای چالش گری ست، به گونه ای که به ابعاد آن قلمرو بسیاری از مفاهیم کلاسیک همچون نظم، امنیت، دولت، حاکمیت ملی، هویت، اقتدار ملی، فرهنگ و… را در نوردیده و زمینه را برای تفسیر آن ها فراهم کرده است. یک فرآیند و پروسه است، نه یک وضعیت غائی. ما در جهانی شدن با فرآیند «شدن» سرو کار داریم . فرآیندی که به کمک عواملی همچون نظام ارتباط جهانی، سازمان های بین المللی و… مرزهای ملی را نادیده گرفته و بسیاری از پدیده ها را دستخوش تحول و تبدیل و تأثیرپذیری کرده است ، با توسعه و گسترش وسایل ارتباطی از قبیل اینترنت و ماهواره، ما شاهد یک نوع تنیدگی جهانی و ارتباط تنگاتنگ جوامع بشری در عرصه ی فرهنگ، سیاست و اقتصاد شده ایم. . فرآیند جهانی شدن موجب افزایش معرفت بشری و تحکیم روابط بین المللی شده، یک رفاه و توسعه ی نسبی را برای جهانیان به ارمغان خواهد آورد.از طرفی بحث هایی نیز باعث به وجود آمدن چالش هایی می شود:  موضوعاتی از قبیل حقوق بشر، منع گسترش سلاح های هسته ای، تجارت جهانی، تأسیس دیوان کیفری بین المللی و… بعد جهانی شدن فرهنگ، جهانی شدن، باعث همگرایی و نزدیکی ادیان و مذاهب شده که این خود پایه های مشترک جهانی آن ها را محکم تر می سازد امروزه نقش رسانه ها و ميزان نفوذ آنها در ساخت فرهنگي جوامع بر كسي پوشيده نيست . نقش عمده رسانه ها در شكل دهي به افكار عمومي باعث شده اهميت رسانه ها تا اين حد مورد توجه قرار گيرد. تکنولوژی ارتباطات به عنوان یکی از ارکان جهانی شدن تاثیرات شگرفی بر زندگی انسان امروزه داشته به گونه ای که در برخی موارد اندیشه، نگرش، رفتار و حتی هویت انسانها رامتحول و دگرگون ساخته است .
نتیجه گیری: 
رسانه هاي جمعي به ویژه رسانه ملی كه از كارگزاران مهم جامعه پذيري به حساب مي آيند، نقش بسيار مهمي در تقويت ،ترويج و نهايتاً انتقال فرهنگ ایرانی و بطور كلي بستر سازي مناسب براي عملياتي نمودن آن در سطوح مختلف جامعه برعهده دارند. به ويژه اينكه رسانه ملي بعنوان دانشگاه عمومي و بر اساس انتظارات جمعي ،به انجام دادن اين مهم در بهترين سطح ممكن مأموريت يافته است . در ايران اسلامي به اقتضاي ضرورت هاي ناشي از انقلاب و دفاع مقدس رسانه ها بايد به صورت برنامه ريزي شده و ساختاري اقدامات لازم را در جهت بستر سازي عملي جهت ترويج اين فرهنگ در عرصه هاي مختلف انجام دهند و تحقق  اين امر نيز با سياست گذاري ،برنامه ريزي ، نهادينه سازي و تمهيد مقدمات و شرايط لازم ميسر خواهد بود. با این رویکرد جهانی شدن ،گرچه غرب، به ویژه امریکا بر تکنولوژی های ارتباطی سلطه دارند، اما رشد و گسترش این تکنولوژی ها، به ویژه اینترنت و ماهواره ، فضایی را ایجاد کرده است که می توان به خوبی از این فضا استفاده کرد ، چراکه مخاطب امروز رسانه ها، دیگر مخاطبی منفعل نیست که به راحتی تحت تأثیر پیام های رسانه ای قرار گیرد بلکه مخاطبی فعال است که با درک وآگاهی خود، دست به انتخاب می زند و پیامی را می پذیرد و از قبول کردن پیامی خودداری می کند و این امر مستلزم هوشیاری و تیزبینی رسانه های جهان اسلام است که بتوانند از این شرایط بهترین استفاده را بکنند.
 یادداشت بهناز مقدس فعال رسانه‌ای

ارسال نظر

نام :
ایمیل:(اختیاری)
متن نظر:
ارسال

• نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.


• نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.


آخرین اخبار
بیشتر