🔷آقای باوند بعنوان یکی از کاشفان بعضی از غارهای سوادکوه،  آیا می توانید غار را از نگاه نیاکان سوادکوهی تشریح فرمایید؟
در زبان بومزادی مردم سوادکوه اصطلاحی که برای غار به کار میرود« لی» میباشد. هر سوراخی که در دل زمین یا در دیوارهی کوه باشد « لی» نام دارد. به طور مثال سوراخ مار را « لی» مینامند. مردمان سوادکوه در گذشته و حتی امروز از سوراخ و شکاف در دل کوه برای آغل گوسفندان استفاده میکنند برای نمونه درتنگهی خطیرکوه دامداران روستای « ملرد» از این نوع غارها و شکافها  جهت پناهگاه و آغل دام و رمه استفاده میکنند. لازم به ذکر است که در سوادکوه بعضی از غارها به جای این که لفظ غار بر آنها اطلاق شود، لفظ «لی» بر آنها  اطلاق میشود مانند غار«لی پشت» و « براردهِ لی» در چرات و کوه سواد. همچنین غار «بزلی» در لیند.  
غارها به عنوان اولین جایگاه و ذخیره گاههای بشر اولیه، از دهها هزار سال قبل از تاریخ، مورد استفاده نیاکان ما بوده و سکونت انسانهای ابتدایی در آنها با تمدن امروزی ارتباطی تنگاتنگ داشته و دارد.
غار کلمهایست مترادف تاریکی در مقابل روشنی، جای فرار، تنگ و بی انتها، مأوای اژدها، گرگ و مار که به خودی خود شاید خوش جلوه نکند و از آن برای غیر غارنورد احساس شادمانی برنتابد. اما امروز با پیشرفت فناوری و ماجراجویی انسانها سبب شده راز و رمزهای این موهبت الهی بیشتر شناخته شود.

🔷آقای باوند شما تقریبا از تمامی غارهای سوادکوه بازدید داشته اید، در مشاهدات شما زمان تشریح  چه به  غار تاریخی زنگیان آمده است؟

_ آقای شهمیر، در غار« زنگیان» بعد از اینکه حدودا 10 متر وارد آن شدیم در مسیر سمت چپ سوراخی دارد که به صورت سینه خیز باید وارد آن شوی  بعد از وارد شدن به آن به  فضای بزرگ میرسی که  در بعضی نقاط به اندازه بیش از 2 متر قندیلهای آهکی در آن حک شده است صدای قطرات آب را میتوان در آن شنید.  در سال 76 وارد آن شدم. متأسفانه به علت حفاری سوداگران زیرخاکی این راه بسته شد.  سال 86 برای عکس برداری وارد غار شدم. متوجه آثار سفال قرمز، استخوان مردگان در ورودی غار شده که به علت حفاریهای غیر مجاز از دل خاک بیرون آمده بودنداما مسیر سمت راست که خود دو  شعبه دارد از تخت سنگهای بزرگ به روی هم افتاده تشکیل شده طول آن شاید به بیش از 2 کیلومتر هم برسد. در روایات شفاهی آمده است که چند بز در سالهای دور وارد آن شدند بعد از یک ماه در حالی که موهایشان ریخته شده بود در ناحیه« بزلی» در« لیند» سوادکوه از غار بیرون آمدند.
 

🔹آقای باوند  غار سرین کله اسکلیم لفور در کدام دسته از غارها دسته بندی می شود؟
غار سرین کله در اسکلیم لفور از نوع غارهای چاهی است در زمره دسته بندی طبیعی قرار دارد. به نظر می رسد این غار باید دهانهی یک آتشفشان باشد.

🔹لطفا کوتاه در مورد غار سنگسرک توضیح فرمایید؟
 غار «سنگسرک» در روستای« سنگسرک» در دامنه ارفهکوه باید از  نوع غارهایی باشد که در اثر نفوذ آب در طبقات آهکی به وجود آمده باشد. غار«کیجاکرچال» در دامنه کوه دوآب نمونهای از غار دیوارهای است. این غار متعلق به دوران سوم زمینشناسی و نوع سنگ آن آهکی رسوبی میباشد. به نظر میرسد غار در اصل دو طبقه بوده یک طبقه از آن در اثر عوال طبیعی فرو افتاده است. این غار داستان افسانهای دارد که در جای خود خواهد آمد. غار مذکور در دهه 30 توسط گروه زنده یاد «پرویز عظیمی» شناسایی شد. متاسفانه هنگام صعود به داخل غار عظیمی دچار حادثه شد و جان به جان آفرین تسلیم کرد. اگر رشادت او نبود دیگران بعد از او نمیتوانستند وارد آن شوند.

🔷آقای احمد باوند سوادکوهی چه توضیحی در خصوص غارهای دیو کر و بزلی دارید؟
 در پایین دست روستای لیند مشرف به دره چرال دو غار طبیعی و تاریخی در دل صخره سنگی قرار دارند. غار« دیوکر» و غار« بزلی» « دیوکر» دارای اتاقکهایی با سنگ و ساروج است شواهد روی صخره نشان میدهد که غار در گذشته دو طبقه بوده است. یک طبقه آن ریزش کرده سنگهای فرو افتاده درپای غار و آثار روی دیوار این را میرساند. آثار سنگ و ساروج، آجر و سفال در پای غار حکایت از این دارد که غار در روزگاران گذشته مسکونی بوده است. اما غار« بزلی» کندوکاری و خاک برداری غیرمجاز سوداگران زیر خاکیها انتهای غار را مسدود کرده. ورودی غار بر اثر روشن کردن آتش در زمانی که حیات در جاری بوده سیاه رنگ شده است. آثار سفال از این غار بدست آمده است.

🔹با این توضیح که شاید بومیان، شکارچیان و دامداران غارهایی را در سوادکوه دیده باشند اما معرفی نکرده باشند، آیا اخیرا غارهای جدیدی توسط پژوهشگران غارشناسی یا حضرتعالی غارهایی شناسایی شد؟
در شش ماه نخست سال 99 نزدیک به ده طاق غار در سوادکوه شناسایی شد که یکی از این طاق غارها آرشیو 280 برگ سند پوستی

به خط پهلوی شکسته بود که در سال 1386 از غاری در تنگۀ دوآب به بیرون رفت. مهمترین این غارهای دهگانۀ تنگۀ دوآب بعد از غار اسپهبد خورشید و غار کیجا کرچال بی شک غار هژبر یا غار سرخل می باشد که در تاریخ 21/6/99 شناسایی شد. این غار جز تاریخی و نادر غارهای منطقه میباشد. که قطعاً اسرار زیادی در خود دارد.

🔹آیا امکان دارد درمورد طاق غارهای سوادکوه  توضیحاتی بیان فرمایید؟

 از طاق غارهای دوآب سوادکوه میتوان به طاق خانه، گت طاق یا طاق باو، طاق پری، دیو طاق، طاق طویله اشاره کرد. غار شاپور نیز در مابین طاق خانه و کیجاکرچال قرار دارد. باید خاطر نشان کنم که غارهایی که زیر ارتفاع1500 متر از سطح دریا قرار دارند. میتوانند به عنوان پناهگاه و یا محل زندگی انسانهای نئاندرتال قرار گرفته باشند. که این امر نیاز به کاوش باستانشناسان میباشد.
 بیشتر غارها در سوادکوه در زمره غارهای دیوارهای و عمودی در سینهکش کوه جای دارند. در کنار آن نمونههایی از غارهای چاهی هم وجود دارد مانند غار «دب چاه» رجه. یا غارهایی که در منطقه اسکلیم لفور قرار دارند بیشتر از نوع چاهی میباشند.

مصاحبه عبدالله شهمیر شورمستی با احمد باوند سوادکوهی