کدخبر : 9056
تاریخ مخابره :    ۱۳۹۹/۷/۲ - ۱۳:۲۳

شورمست ریشه در هویت تاریخی، فرهنگی و باستانی
وارش نیوز/ روستای شورمست از توابع سوادکوه در مازندران از فرهنگ، تاریخ، رسوم، پایبندی به سنت های کهن،آئین مذهبی،کسب علوم علمی روز برخوردار بوده که برخی موارد جهت آشنایی و احیائ سنت ها، در یادداشت ذیل تقدیم می شود.

وارش نیوز به نقل از سوادکوه نیوز/ شورمست شامل روستاهای : دِه، ضعیف کلا، آش کش و حاج کلا، در پایین دست شورمست رودبار، (شورمست در این یادداشت شامل 5 آبادی مذکور است)

وجه تسمیه : بعضی از خاندان ها از ایل بختیاری آمده اند و دستگاه شورِمستی در دستگاه موسیقی بختیاری هست که برگرفته از آن نام هست، روایتی نیز از شیرمست که شیرو ماست حاصل از دام مست، نقل قول ضعیف تری هم مبنی بر شوریدگی و دلدادگی در هنر و ادبیات گذشتگان وجود دارد
🔹شهدا شورمست :
شهیدان والامقام  شهدای قهرمان شورمست : ابوالقاسم خادمی، جلال الدین علائ الدینی، شهباز سلیمانی سوادکوهی، شهرام سلیمانی سوادکوهی، ولی الله صدرایی و کیوان اولادی وشهید سید مرتضی مساوات و
جانبازان سفر کرده کیوان علائ الدینی و غلامرضا شکوهی جان خود تقدیم وطن نمودند.

 

🔹روستای اولین :
شاید بتوان شورمست را از اولین روستاهایی دانست که مکتب خانه، حمام، گرامافون، رادیو ضبط، خودرو، جاده، به آن راه یافت یا  شورمست از اولین روستاهایی از منطقه بوده که مفاخری علمی،پزشکی، نظامی تحویل داده و نفراتی از شورمست پیشتازان در برخی از مجامع علمی خارج از کشور بودند،در دریانوردی، ارتش، هوابرد و دفاع از میهن از شورمست نفراتی قابل توجه در ارکان فرماندهی و عملیاتی حضور داشتند(در یادداشت جداگانه ای تحریر خواهد شد)
🔹معماری :
معماری خانه باغ با خانه های کاه گلی، با اصطلاحاتی نظیر کل خنه، نفارخنه و.... با بنای سنگ چین، مسقف با استفاده از  چور، کاه و کمل، تخته ( چور: نوعی گیاه سبز پهن برگ رویش مرطوب آب دوست) گاها نیز سقف سفالی ، دارای روجین تخته ای جهت هواکش و روشنایی، عموما دارای پشت بام، سقف حلب روغنی قدیمی بعدها جایگزین شدسپس نیز هرکس به وسعش، اما غالب بصورت رسته ای با ایوانی 50 سانتیمتر تا دو متر ارتفاع که بوسیله ستون‌هایی چوبی و چوبهای در زبان مازنی پلور، کِل پلور، پردی، حلا، تیرک، سرسازی می شدند، ایوانها دلباز و دیواره به دو نیمه پایین با گل رس زرد ورز داده شده و بالا دست با گل سفید با دست ماله کشی هنرمندانه می شد، کِله نیز قبل از بوجود آمدن بخاری برای آتش و گرما، اتاقها جدا از هم که از ایوان برای هر اتاق دربی وجود داشت، سره پیش نیز محوطه حیاط بوده است
🔹آبادی های شورمست :  ده، حاج کلا،آش کش، ضعیف کلا که مشهور به بالا شورمست (علیا) ، و در کیلومتری پایین دست شورمست رودبار(امام زاده پهلی) موسوم به پایین شورمست
🔹راه دسترسی از پل سفید : جاده، مسیر پیاده رو کالدشت به کنت تلارسر و زمین‌های آیش، مسیر دیگر خط گاز به کلاج خاسون سپس از پشت دریاچه (اوندون)

🔷مکتب خانه و مدرسان شورمست :
_  بزرگانی در قرن چهارده شمسی  تحت عنوان مدرس یا مکتب غیر رسمی فعالیت داشتند :  مرحوم ملاقاسم صدرایی، مرحوم عطاءا... خان کالیراد که در  لشگر هوژبر سلطان معین الشگری دلیر بود، تصمیم گرفت تفنگ را کنار بگذارد  و برای پیشرفت سرزمینش کتاب بدست گیرد و معلم بیاورد ،  مرحوم میرزا ابوالقاسم فقیهی،  
مضاف بر اینکه مکتبهائی در قرن سیزده توسط آقایانی دائر بوده ازجمله مکتب مرحو م میزرا علی نائب (ناظم) در  خانه سرای قدیمی مرحوم حاج علی علائ الدینی دررشورمست و مکتب مرحوم شیخ ملک حسین  واقع در زیر خانه مرحوم حاج میرزا بابا علائی و مرحوم ملا محمد حسین شیخ الاسلام (پدر خانم مرحوم کریم خان حمیدیان)

🔷نوازندگان ساز های سنتی :
شاید بی راه نباشد که ضعیف کلای شورمست(ظریف کلا) را روستای ساز و آواز سنتی بنامیم، نوازندگانی اهل دل داشت  مرحوم دوستعلی چراغ سر دسرکوتن، مرحوم اکبر کوبنده (سکالو) کش دمبک تینپو ضرب، ،مرحوم سیف الله علائ الدینی سرنا ،پدرم  مرحوم امرالله شهمیر (یزدانی ) در نواختن للوا  و نی ، مرحوم ناخدا کیوان علائ الدینی فولوت ، شکرالله زنده باد دسر کوتن ، در 30 سال اخیر  کامی علائ الدینی  نی نوازی ، و....
 🔹بناهای قدیمی : از  بناهای عمومی قدیمی شورمست :
🔺 حسینیه اولیه است که قدمت حدود سابقه 200 ساله داشت، حسینیه شورمست رودبار، حسینیه ضعیف کلا و حسینیه حاج کلا
🔺سقا نفار که سابقه بالای 100 سال دارد و توسط مرحوم مشهدی رستم شکوهی( پدر آقای حاج یحیی شکوهی بنا گردید)
🔺حمام : حمام دِه  شورمست که از بناهای زیبا و نادر منطقه میباشد  اسکلت و بافت  حمام  سالم است و سابقه بالای 120 سال دارد به مدیریت احداث آن با مرحوم علی خان یاور والد مرحوم عطاءا... خان کالیراد بود
🔺حمام شورمست رودبار نیز بیش از 40 سال
 🔹علمای نجف خوانده :
علمای  صاحب نظر و نجف خوانده
مرحوم ملاخداداد، مرحوم شیخ نعمت ا...، مرحوم ملا سلیمان، مرحو

م آقا شیخ محسن نظام العلما همدرس مرحوم شیخ شهید شیخ فضل ا...، مرحوم آقا شیخ حسن و مرحوم ملا محمد حسین شیخ الاسلام، مرحوم شیخ ملک حسین

🔹دنگ، پادنگ و آسیوسر و شالی کوبی : برای آسیاب، دنگ و پادنگ در، ده و ضعیف کلا و در شورمست رودبار مستقر بود،  آسیو(آسیاب) در اسیو سر شورمست رودبار به سمت گرابسر، سال‌های بعد شالیکوبی که بوسیله مرحوم حاج آقا حسین رحیمی در شورمست رودبار راه اندازی شد و توسط  حاج غلامرضا اعلایی ادامه یافت

🔹قبرستان بزرگ و کهن :
🔺آرامگاه بزرگ شورمست حکایت از قدمت و جمعیت زیاد شورمست در اعصار گذشته دارد
🔺آرامگاه کوچک اما قدیمی اطراف حاج کلاه نیز از کهنسالی آن حکایت دارد
🔹سرحدات و سامون  :
مرز شورمست با سایر روستاها شامل، یال مرگت به میارکلا، مرگت منتهی به کارتل، کلاک، سرسی یال روستای طالع، مراتع پایین پکا ردار و بالا پکار دار تا ارفع کوه

🔹چشمه : سلکاسر ضعیف کلا، چااو چشمه شورمست،عروس نما، قل قل حاج کلا، بچااو شورمست رودبار و....
🔹گرم کردن آب چشمه لتو با سنگ : افردی که برای آب درمانی مراجعه می کردند اگر دیگ بزرگ به  سنگهایی را در زغال داغ، گرمادیده می کردند سپس در آب چشمه قرار می دادند و دمای سنگ داغ، آب را ولرم می کرد

🔷راه مشائ ارتباطی : صمیمت در روستاها چنان عمیق بود که گاها راه مشترک از حیاط یکدیگر عبور می کردند

🔹چشمه های درمانی : گرابسر، وا او کلاج خاسون، لت او
🔹موسیقی : للوا، نی، فولوت، د سرکوتن،سرنا، و....

🔹صنایع دستی و پیکر تراشی :
لاک، کلز، نو، تلم، کترا،کچه،فییه، و...

🔹مس :
برکن دیگ بزرگ ، لگن، قندان، آفتابه، جوله، و...
🔹نساجی و بافندگی و طباخی چرم : شره، جوراب پشمی، شمد، دوش توره، چرم، چوخا،پوست تخت، طناب و...

🔹آنچه در تلارسر پدر بزرگ دیده ام :
  پدر بزرگم شادروان محمد قلی علائ الدینی (علایی) که در پکاردار شورمست، خریم، خلی و موزییک شیرگاه تلارسر هایی داشته،دیده ام :  اسکاج قدیمی و طناب را از کنف داخل پوست بعضی از درختان بعد از فرایندی، اسکاجی برای شستشو و طنابی برای دور تلم و بستن،  نگهداری گوشت گوساله کبابی و گوشت خورشتی هفته ها بدون بخچال بصورتیکه با گرما دادن  سپس نمک سود کرده و در مشک (خیک) قرار می داد، لوازم چوبی را در گل چشمه قرار می داد تا در امان باشد،دسته بندی تلارسر به ایوون، آدم منزل، کریکه، وروشه، و چینش را از او آموختم، طبع بلند که هر وقت کلوا نون و برنج درست می کرد بدون استثنا یک پیمانه بیشتر می گرفت برای مهمانی که شاید از راه رسد، کلوا نانی که بر زغال داغ طبخ می کرد و گرماستی، شیربرنج، تهیه کشک و ماست چکیده و شیوه تلم زنی و.....

 

 

🔷بعضی از رسوم شورمست :
🔺پتک :
از انجائیکه سال طبری قدیمه که الان هم رائج هست  360 روز هست جهت هماهنگی با سال شمسی یک پنج روزی در ابتد ای سال هست مشهور به پنج روز( پتک)

🔷چله شو در ضعیف کلا، دِه، حاج کلا، آش کش، ،(شورمست ) شورمست رودبار :
قدیمی های شورمست نظیر دیگر طوایف مانند ایل خنار، سرخ آبادی ها، روستاهای تنگ دوآب و...(تمامی سوادکوه) زمستان را به دو 40 روز تقسیم می کردند و  گت چله و خورد چله می نامیدند که اولین روز گت چله (شب یلدا) بر اساس باوری پیروزی روشنی بر سیاهی را، با دورهم نشینی و شیرینی های کماج، مامان جینگ جینگ، دشو خروندی، پشت زیک، آب دندون گاها با نوای للوا طی می کردند
🔺 رسوم 26 عید ماه :
این رسم مشترک با رسوم سوادکوه و مازندران هست، درست کردن حلوا برای خیرات و روشن نمودن شمع روغنی دست ساز بر مزار اموات و بالای ستونهای خانه  و بازی های محلی در خود محل
🔺مادرمه :
اعتقادی وجود داشت که در سال تحویل یا ایامی خاص، کودک یا نوجوانی خوش طینت و پاک باطن اولین نفر باشد تا وارد منزل صاحبخانه شود که خوش یُمن باشد
🔺چله زنی :
اعتقادی که بانوی نابارور زیر چله کسیکه عروسی وی را دیده و با شیر زدن و آب پاشیدن چهل تاس، امید به مادر شدن یابد
🔺وارون وا : در فصولی که باران پی در پی بود و کشاورزی در فصل درو و خرمن با مشکل مواجه می شد، کودکان روستا با گویش وارونوا دونه اما ره خرنه هرکس اما ره خِر نداه ونه خنه ره بوره، هدیه دریافت می کردند سپس در مکانی آتش روشن و چای و پذیرایی از هم می کردند و اسم 40 کچل را با دار آویزان می کردند تا به امید اینکه باران بند آید

🔺کشش سیوماه : شب اول ماه سیاه ماه(سیو ماه) که به جهت نحوست و شدت مردن سنت قطعی شده  که شب اول ماه حتما باید جهت رفع بلا کشتار میکردند مشهور به (کشش)
 🔺لال شو تیرماه : شب سیزده تیرماه قدیم که (تیرماه سیزده) که شب خیرات و روشن کردن شمعهای روغنی دست ساز سنتی برای اموات رسم بوده و تدارک شبچره های سنتی همچون( پیست کنده) و حرکت کردن افرادی در سطح روستا تحت عنوان لال با خواندن سرودهائی توسط همراه لال وخیرات توسط مومنین و خواندن حافظ
🔹شونیشت های فرهنگی :
اهالی در شب نشینی های دورهمی، علاوه بر دسرها و شیرینی های سنتی، به معنای واقعی شبهای فرهنگی در آواز، موسیقی محلی، ذکر خاطرات و خردمندان نیز ضرب المثل و کتابخوانی و تاریخ شفاهی بازگو می کردند
🔹چک کش :
افرادی مهارت در چک کشی و چلی زنی بودند که با آب گرم، روغن محلی، نمک، با بستن پا آسیب دیده به پای خود بوسیله شره  آسیب های مفاصل دست و پا را درمان می کردند که در کودکیم اینکار را بسیار از پدر شادروانم امرالله شهمیر(یزدانی) دیده ام همچنین در پوست حیوانی و پشم و.... برای گرم نگه داشتن
🔹عید نوروز شورمست :
 با اهمیت و گسترش خاص خود اعم از ساختن
🔺 شیرینهای محلی عید  : ماما جیگ جینگ، خشک حلوا و تر حلوا،کماج، آب دندان، نون رشتی، قماق، و...
🔺_ انجام صله رحم عید :دیدار  قطعی با یکا یک فامیلان به صورت فردی و جمعی(دسته جمعی و انجام سنت تخم مرغ جنگی ) _ بستن تابهای بزرگ جهت استفاده بزرگ و کوچک
🔺_ نومزه کیست : زدن جوانهای مجرد به چوبهای نازک در بالای تاب جهت معرفی خاطر خواه که بعضا اعلام هم مینمودند(تحت عنوان نومزه کیست) عموما در سیزده بدر هم مرسوم بود
  🔺_ بازیهای محلی مانند : حساب حسابه، اره کم بره کم، کدخدا بازی، گردو بازی  (که عموما توسط بزرگتر ها در روز   انجام میگرفت به جز کدخدا بازی که عموما شب انجام می‌شد)

 

 

 

 

🔷عروسی در شورمست :
مهمترین و شیرینترین برنامه برنامه عروسی است که با عناوین مختلف همراه با جشن و سرور بوده  تقریبا به شرح زیر
🔺_ آرد کتون : تهیه آرد برای تهیه شیرینیهای متنوع همراه با چکه و سماع در جائی به نام دنگسر (پا دنگ)
🔺_قیچی زنون لباس عروس و داماد توسط خیاط دوره گرد همراه با جشن
🔺_ لفظی گیرون از عروس :
چون در گذشته نظر عروس خیلی صائب نبود اگر بود علنی نبود برای خواندن عقد یک روز مشخص بود برای گرفتن بله علنی از عروس، جهت انجام عقد که با حضور چند خانم از طرف داماد در منزل عروس انجام میشد     
🔺 خرج بار: مایحتاج عروسی ریز و درشت ازمنزل داماد برای منزل عروس  همراه با جشن و سرور
🔺چمدون برون : رد و بدل لباس عروس و و داماد همراه با جشن و سرور
🔺حنابندان :مراسم حنابندان مفصل به صورت جدی یعنی بستن حنا بر سر عروس و داماد هریک در منزل خود  نه به صورت سمبلیک جدید
🔺آینه شمعدون :
 مظهر پاکی بود با ظرافت خاص و جشنی مخصوص
🔺داماد پیر :
یکی از جوانان متاهل و نزدیک به داماد که رسوم عروسی را به داماد یادآوری می  کرد
🔺بازی‌های شب عروسی : برنامه مفصل و پر هیاهوی شب عروسی با جشن و بازیهای محلی مانند: دست هوشته،حساب حسابه، دس چو گلیک کا، لینگ کشتی،لنگه بازی، کتک کا، برده برده، قارداش کا، لال کا، بازی با تخم مرغ و قرار دادن زیر کلا، پلنگ لاش  وحمل مرده، کمربندکا، و....
🔺عروس یار : برنامه عروس دنبال که در مناطق دور با اسب انجام میشد و در مسیر بنده خدائی جلو عروس آئینه ای را حمل میکرد  
🔺انار زنون : نزدیک به خانه داماد مراسم انار زنون (زدن انار به سر عروس)  توسط داماد
 🔺رونمایی در سری :  دم دروازه منزل داماد اعلان انعام پدر یا بزرگتر داماد به عروس(که عموما یک گاو بوده)
🔺خوار بینه : انجام مراسم جشن جلو اتاق عروس و داماد صبح شب زفاف(با عنوان عروس داماد خوار بینه)
🔺کلک سری :
قربانی پای عروس و داماد که گوشت آن به جوانان هدیه می شد

🔺دسکله پزون : مراسم بردن عروس به دسکله (جهت آزمون پخت و پز همراه با جشن
🔺کاتی گیرون عروس :فرستادن عروس به پشت بام سپس گرفتن کاتی و بخشیدن بخشی از مهریه عروس با رضایت عروس
🔺سلام عروس : مراسم سلام عروس به پدر مادر خود
🔺خلعت : هدایای عروس برای اطرافیان درجه یک داماد

🔺ساعت هارشین :
مادران عروس و داماد از اهل قرآن سوال می پرسند چه روزی برای عروس خوشی و شادی هست
🔺داماد حموم :
داماد در صبح روز عروسی به اتفاق هیئتی از جوانان با سازوآواز به سمت حمام قدیمی شورمست یا شورمست رودبار می رفت تا با طهارت جسم و روح لباس دامادی بپوشد
🔺اصلاح سلمونی :
در حیاط، داماد سلمانی می شود و جشن و هدیه به آرایشگر
🔺نون کچیله پزون:
خانمهای فامیل قبل از عروسی خمیر شیرین را گرفته و بر تنور جهت نان کچیله و پنجه کش می روند
🔺رونما :
زمانیکه داماد خلعت صورت عروس را کنار می دهد برای نگاه عاشقانه هدیه ای به عروس می دهد
🔺جشن 7 شبانه روز :
از یک هفته قبل افراد و فامیل نزدیکتر شادی و پایکوبی را شروع می کردند تا آخرین روز که همگان در محل دعوت می شدند
🔺مجمع :
در روز عروسی عموما دختران و پسران جوان، مجمعی متشکل از مایحتاج عروس و داماد نظیر کله قند، چای، روغن، حبوبات و... را در سینی با تزئینی خاص قرار داده و بصورت کاروان حرکت کرده سپس دور داماد حلقه می زنند
🔺هدیه کنون :
مدعوین جهت کمک به تامین آینده کادو یا هدایایی نقدی می دهند

🔺کودک در بغل  عروس :
لحظاتی کوتاه نشاندن کودک خردسال بر بغل عروس که جنسیت کودک نشان دهنده علاقه عروس به پسردار شدن یا دختر دار شدن بود
🔺بخت گشایی در حنا بندان :
بعد از حنابندان، عروس و داماد حنا را در کف دست دور می دادند، دختران و پسران دم بخت به نشانه بخت گشایی، دریافت می کردند


🔺لگن زدن و دِچکه سما :
زنی تر دست و هنرمند با ریتمی شاد بر لگن می کوبد و نفراتی دو نفره با حرکاتی موزون و قرینه هم با کف زدن و انعطاف سما موسوم به دچکه سما
🔺سرنا نقاره دسرکوتن :
مخصوص لحظات شاد عروسی
🔺نی و للوا :
از آواهای جدا نشدنی عروسی

🔹تعزیه شورمست :
مهمترین و گسترده ترین مراسم دینی  اقامه تعزیه در ایام محرم از روز اول(در گذشته ها) و روز های 19 و 21 و 23 ماه رمضان و اربعین و 28 صفر که سابقه بالای دویست ساله دارد بزرگانی از اسلاف در اقامه آن و در مدیحه سرائی نقش داشتند
🔺پیشکسوتان مدیحه سرای تعزیه شورمست :
 مرحوم علی اصغر خان نیکبخش مرحوم ملاقاسم صدرائی  و مرحوم میرزا غلامحسین علاءالدینی ، مرحوم خان بابا خان رحیمی، همچنین صاحب اشعار طولانی مرحوم کربلائی میرزا علی
نایب (ملقب به

ناظم)علاءالدینی و...
بعد  از آن بزرگان، نیز مرحوم مشهدی حسین شکوهی، میرزا محمد تقی علاءالدینی، میرزا آقاجان سلیمانی، میرزا فضل ا... سلیمانی و آقا ملا آقای سلیمانی و .....
🔷 مراسم مذهبی یکماهه ماه رمضان :  همراه با مراسم افطار و سحر شبهای قدر و شب زنده دادی با حضور روحانی اعزامی از مراکز تبلیغی یا علمای محلی مانند آقا ملا سلیمان آقا شیخ محسن   آقا شیخ حسن و....
 🔷 مدیحه و سحر خوانی شورمست  : از سنتهای زیبای مذهبی خواندن مدح علی در سطح روستا توسط مرحوم آقا میرزا علی نائب (ناظم )و بعد از آن توسط مرحوم میرزا محمد تقی علآءالدینی در شبهای جمعه
 انجام مناجات سحر سی شبه ماه رمضان توسط مرحوم میرزا محمد تقی علاءالدینی و بعد از آن توسط مرحوم حاج علی علآءالدینی تا پایان دهه 60 که مقیم شورمست بود
🔺سلام دادن دسته جات : مرحوم محمد طاهری در حرکت دسته عزاداری ضعیف کلا با اهل عزای حسین ما به سلام آمدیم و مرحوم فقیهی با اهل عزای حسین خوش آمدید سلام و استقبال و بدرقه دسته روی را بجای می آوردند
🔺توسل به مقدسات زمان زایمان : ضمنا از سنت حسنه مردم شورمست توسل به مناجات علنی هنگام دچار شدن به بیماری سخت خاصه  زایمان سخت خانما
🔹قنات : شورمست از محدود روستاهایی هست که دارای قنات حدود 10 کیلومتری می باشد البته عمر قنات کمتر از 40 سال هست

🔷املاک دامداران :
در گذشته دامداران شورمست پروانه املاک مذکور را د

ر اختیار داشتند : کلاج خاسون، مرگت،لسچال، لیمال، کمر بن، پایین پی کاردار، بالا پکا دار، آغوزلش، اسپه سنگ، ساناجی، زرده، تلارسر، سرسی، بیی سره، هلی سرک، پایین رگ چشمه، بالارگ چشمه، پرو، پله بن، سری سرا ارفع کوه، کل سرا ارفع کوه، اسپی سنگ ارفع کوه، کندلک ارفع کوه و....

🔹سرچشمه دریاچه:
دره گت لیلم به دریاچه
🔹 دریاچه شورمست (اوندون) :
عمر اوندون (دریاچه شورمست) 150 تا 200 سال پیش تخمین زده می شود، وسعت آن بیش از دو هکتار بوده که بر اثر رانش از منطقه وسیه، جلوی دره مسدود و عارضه طبیعی حادث شد از 5 تا 7 متر گودی آن عمق دارد درختان اوجا و توسکا احاطه کرده بودند و به دلیل ورودی آب دره و چشمه های جوشان کف، صلابت خود را حفظ کرده، میراث فرهنگی آنرا بعنوان اثر طبیعی به ثبت رسانده است

🔹سنگ نمک لیس : دامداران نواحی را انتخاب می کردند که سنگها با فاصله ای معین قرار داشتند و سنگ نمک خرد شده را برآن می پاشیدند معتقد بودند در کشتن انگل و فل آمدن دام مؤثر هست

🔹کوره زغال :
تعداد محدودی نیز در جنگل کوره زغال برای تولید زغال و ارسال به تهران و... اشتغال داشتند

🔹برخی اصطلاحات کشاورزان و دامداران شورمست  :
🔺کایر : نوعی همنوایی و همکاری و مشارکت جمعی در انجام کارهای شالیزار و زراعت و...
🔺دارروش : معمولا افرادی که از چابکی برخوردار بودند و در بالارفتن درختانی نظیر گردو مهارت داشتن و بعد از دارروشی، محصول به قدرالسهم توافقی بین دارروش و مالک محصول تقسیم می شد
🔺روشا : چوب صاف و بلند برای کندن گردو
🔺هیللنگ : چوبی جنگلی با سری خمیده به شکل عدد هشت که برای کشیدن شاخه میوه جات یا گرفتن پای گوسفند و بز
🔺کیل لاک : پیمانه ای چوبی بنام کیل لاک که برای پیمانه کردن شالی، گندم و جو که تا یک خروار را اول باوم بسم الله نام خدا دوم باوم... تا امام عصر عج ا.. را در پیمانه تکرار می کردند و به شدت به حلال بودن وزن معتقد بودند
🔺لیفا : چوبهایی صاف و جنگلی تک شاخ یا دو شاخ که در خرمن کوبی برای جدا کردن کاه و کمل از محصول
🔺فیه : ابزاری شبیه به بیل از چوبهای جنگلی محکم ولی کم وزن برای هوا دادن محصول گندم و جو و شالی جهت جدا سازی نخاله ها
🔺جینگا : خرمن که دسته های گندم، جو، شالی به قولی حازه و دور چین جهت رفتن اسب روی آن برای چرخش دورانی در خرمن کوبی
🔺مختاباد : مسئول گالش و گاوبنه
🔺گالش: گاودار در گاوبنه
🔺گوک په : نوجوانی که مسئولیت گاوساله ها را بعهده داشت
🔺تَکا: نوجوانی که رتق و فتق امور سایر دامداران گاوبنه را بعهده داشت
🔺ورم کار : از ریشه همکار که دو دامدار دام خود را ادغام می کردند در ملکی مشارکتی حضور داشتند و شیر، روغن، کشک، سرماست و... را توافقی تقسیم می کردند
🔺پرقال : دو شاخه های چوب درختان که با یک پایه واحد و شاخه هفتی در میان دو شاخ، شاخه و بوته و خار و.... بعنوان حصار ملک جنگلی محسوب می شد
🔺لوش : دروازه ای چوبی کوچک از لاشه های درخت و چرخش بر روی یک پاشنه
🔺کَلِک : دو طرف با چوب طبقه بندی و چوبهای صاف در دو طرف قرار می گرفت بعنوان دروازه
🔺اسیو بون : آسیاب بان قدیم که با طی کاری گندم را آرد می کرد که قراردادی با صاحب محصول داشت و برای هرکیسه یک پیمانه مسی آرد اجرت می گرفت و با ترکه هایی برروی کیسه می زد تا کیسه هواگیری و جابجا شود و آرد پروپیمان در کیسه قرار گیرد
🔺میر اشکار : شکارچی مراقب بر زراعت
🔺میراب :
نگهبان و شخصی که بر نهر اصلی سرچشمه ی

ا سربند از اولین ملک شالیزار یا زمین تا قسمت مورد قرارداد با کشاورزان، ترمیم و نگهداری نهر و میزان دبی آب را کنترل می کرد
🔺کلی ونگ  : صدایی برآمده از اعماق درون دامداران و کوره چیان و کشاورزان  که دارای فرود تا فراز بوده برای نشان دادن حضور خویش در جنگل
🔺شِل : شاخه های نازک  دارای انعطاف درختانی چون انجیلی که بعد از تاباندن بعنوان طناب برای حمل چوب یا چرده استفاده می شد
🔺چرده : شاخه های پر برگ درخت که با شِل بسته می شد و د ونده چرده، برگ های شاخه ها به دو طرف برای خوراک دام
🔺ونده : توری بافته شده از طناب پشمی یا پنبه ای برای حمل کاه و...
🔺پنجی : ورمکاران یا شرکا برای اینکه نوبت را اشتباه نشوند روی چوبی با تبر کن می زدند تا شمارش اعداد را به یاد داشته باشند

🔷امام زادگان : سید کمال الدین، سیده سکینه، امام زاده حمزه شورمست رودبار که سقفی سفالی داشت و در تجدید بنا به شکل امروزی در آمد
🔹مدرسه :
بعد از مکتب خانه و بعد از مدرسه قدیمی ده شورمست و مدرسه لارده ای شورمست،حدود 50 سال پیش مدرسه آجری بنا نهاده شد و شادروان حاج علی علائ الدینی مشهور به حاج مدیر از پیشگامان فرهنگی مدرسه بودند
🔹درختان : راش(مرس) ، بلوط (موزی ) ممرز، افرا، اوجا، شیردار، عصف یا کچف، ازدار، انجلی،اوجا، توسکا، و...
🔹اسکلیم : بوته های دارای خار در مناطق کم درخت
🔹انواع قارچ املاک شورمست:
مخمل سفید، افراگوشک، طلا
تشنی، اویه گوشک،
🔹میوه جات جنگلی :
تلکا، تله سه، ولیک، ازگل، خرمالو، هلی،

🔹کشاورزی : بالادست دیم و پایین دست عموما شالیزار
🔹میوه جات : انواع سیاه ریشه سازگار با محیط مانند گیلاس، آلبالو، گلابی، سیب، هلو، آلوچه و....
🔹محصولات بوته ای جنگلی : بنه سه نوعی سیب زمینی، سرماخ نوعی توت فرنگی، تمشک و...
🔹سبزیجات محلی :  انارریژه، اویه، استا، الرزی، گل گاوزبان، و....
🔹درخت تنومند کهنسال : درخت کهنسال ضعیف کلا و درخت کهنسال مرگت نیاز به ثبت در میراث فرهنگی دارند

 

 🟩پیشنهاد :  بعنوان یک رسانه ای و محقق مبتدی اما فرهنگ دوست پیشنهاد می کنم، دهیار محترم، شورای محل، هیئت امنامحل و تصمیم گیرندگان همچنین اهالی فرهنگ، هنر، تاریخ، صنایع دستی، باستان شناسی، شعر و ادب با توجه به قدمت تاریخی شورمست، آداب و سنن غنی، صنایع دستی و هنر برجای مانده از نیاکان، مفاخر فرهنگی و علمی، جاذبه های دیدنی و... به راه اندازی  موزه محلی اختصاص دهند و برنامه شب فرهنگی فصلی را هر سه ماه یکبار در دامن طبیعت ضعیف کلا (ظریف کلا) یا یکی از نقاط شورمست بصورت نمایشگاهی از صنایع دستی و محصولات هنری، با آواز خوش و ساز سنتی با روایتی از تاریخ و فرهنگ شورمست با دسرهاو شیرینی های دست سازمحلی، جهت زنده نگه داشتن و ترویج هویت فرهنگی رونمایی کنند، ثبت حمام تاریخی شورمست و رسوم شورمست در سازمانهای ذی ربط ایران و یونسکو را در رئوس کار قرار دهند
 
📙یاریگران گردآوری  : آقایان : حاج احمد علائ الدینی، علی یزدانی (میرزاعلی)، عشقعلی امینی، مادرم اقدس علائ الدینی  
🧷(توضیح : این یادداشت تحقیقی بصورت میدانی  ادامه خواهد داشت، ضمن اینکه کتاب و مقاله ای کامل در آینده تقدیم می شود)
 
🔷عبدالله(علی) شهمیرشورمستی