پیشرفت‌های زیست پزشکی در پیشگیری و درمان اچ آی وی درحال نزدیک‌شدن به نقطه‌ای است که پایان یافتن اپیدمی اچ آی وی محتمل به‌نظر می‌رسد. اما این هدف بدون توجه به بهداشت روان و مشکلات مرتبط با افزایش مصرف مواد مخدر، الکل و نرخ اعتیاد در جامعه قابل دست‌یابی نخواهد بود. مطالعات نشان می‌دهند اختلالات روان‌شناختی و مشکلات رفتاری، خطر ابتلا به اچ آی وی را (10-4 )برابر می‌کند. در ایالات متحده آمریکا، شیوع اچ آی وی، اساسا درمیان بزرگسالان دارای بیماری‌های روانی جدی مانند اختلال روان‌پریشی، اختلال افسردگی اساسی عودکننده، اختلال دو قطبی و... بیشتر است(دامنه 6/2 درصد درمقایسه با5/. درصد جامعه عمومی). مسایل مرتبط با بهداشت روان علاوه بر تاثیر مستقیم، به‌طور غیرمستقیم مانند درگیرشدن در رفتارهای پرخطر مانند رابطه جنسی حفاظت نشده، احتمال ابتلا به اچ آی وی را افزایش می‌دهد.

       مانند هر پدیده انسانی، همبودی اچ آی وی و نبود سلامت روان نه تنها تحت تاثیر یک رابطه خطی نمی‌باشد بلکه در تلاقی عوامل گوناگون فردی و اجتماعی قابل تعریف است. آسیب‌پذیری افراد نسبت به اختلالات روان‌شناختی و اچ آی وی اغلب در دسته‌بندی عوامل اجتماعی جمعیت‌شناختی، منطقه‌ای و محلی، ساختار‌های اجتماعی، زیست‌شناسی فردی و بدنامی‌ها یا استیگماهای اجتماعی قابل تقسیم است. این دسته‌بندی‌ها نمایانگر آن است که شیوع اچ آی وی و هرگونه اقدامات مراقبتی و درمانی نه یک کنش پزشکی درمانی بلکه یک اقدام چند جانبه اجتماعی، محیطی و فردی است که در تلاقی با هم می‌تواند ضریب آسیب‌پذیری را پیش بینی و تعیین نماید. برای مثال در چارچوب عوامل ساختاری، گسترش فقر و عدم دسترسی به آموزش و افزایش نرخ ترک تحصیل، نبود مسکن و غذای امن و کافی و عوامل منطقه‌ای و محیطی مانند خشونت و نبود امنیت اجتماعی و عدم تامین منابع آبی سالم، جنگ‌ها و بلایای طبیعی که با خود تروماهای روان‌شناختی گوناگون را به‌همراه دارند پیش‌بینی‌کننده‌ دسترسی ناکافی به خدمات بهداشتی و مراقبتی در مقابله با اچ آی وی و آسیب‌پذیری روان‌شناختی خواهد بود.

       هم‌چنین بی‌توجهی جامعه به سلامت عمومی و افزایش نرخ بیماری‌هایی چون دیابت، هپاتیت، مشکلات قلبی و سایر بیماری‌های جسمانی از نقاط تلاقی آسیب‌رسان برای همبودی اچ آی وی و کاهش سلامت روان می‌باشد. باتوجه به شواهد محکم برای سهم بهداشت روان و سلامت رفتاری در خصوص پیامد‌های ناشی از اچ آی وی، به‌نظر می‌رسد در راستای تلاش‌های بهداشتی برای پیشگیری و کنترل اچ آی وی، بیش از پیش نیاز به غربالگری سلامت روان و تامین درمان روان شناختی احساس می‌گردد.

       پیشرفت‌های حاصل در عرصه روان‌سنجی و اندازه‌گیری‌های روان‌شناختی و تهیه شیوه‌نامه‌های روان‌درمانی و مدیریت استرس، گواه چشم‌انداز روشن علمی در عرصه مراقبت و درمان است. اما از آنجا که رقم قابل توجهی در حدود 70 تا 85 درصد از مردم دنیا از مشکلات روان‌شناختی خود آگاهی ندارند از چنین خدماتی بهره‌مند نمی‌شوند.

       عوامل بسیاری در شکاف غربالگری سلامت روان و فراهم‌سازی درمان وجود دارد مانند کمبود منابع انسانی، ارایه خدمات نامنسجم، نبود سیاست‌گذاری برای اجرا و تغییر برنامه‌های درمان و بهداشت جهت شناسایی، موارد قابل ذکر هستند. براساس آمار بهداشت جهانی( 2015، 2014)، بودجه اختصاص‌یافته به سلامت روان در حدود 1 درصد بودجه کل مراقبت‌های بهداشتی است و به همین ترتیب عدم اولویت جدی به حفظ سلامت روان افراد جامعه، هرگونه تلاش برای افزایش خودمراقبتی و کاهش خطر ابتلا به اچ آی وی را کم‌رنگ و یا بی‌اثر می‌سازد. لذا تلفیق غربالگری بهداشت روانی و مراقبت‌های روان‌شناختی با اقدامات پزشکی علاوه بر غنای برنامه‌های پیشگیری و مراقبت در کنترل اچ آی وی موجب افزایش دسترسی جهانی به مراقبت‌های سلامت روانی نیز می‌گردد.