امروز : پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ - ۲۰:۵۰
سرویس : اجتماعی زمان :   ۱۴۰۰/۱/۷ - ۱۳:۰۲ شناسه خبر : ۹۷۵۸

مفهوم شکاف بین ­نسلی وارش نیوز/ اصطلاح شكاف نسل­ها که نخستين بار در دهه ۶۰ در كشورهاي پیشرفته مطرح شد به نحوي تعارض­های ارزشی و تفاوت­های هویتی/ فرهنگي ميان فرزندان و والدين­شان را تشريح مي­كرد.

 طي دهه­های اخير تفاوت قابل­توجهي ميان ارزش­هاي جوانان با والدين­شان مشاهده مي شود. صاحب­نظران اين پديده را در ابعاد مختلف و از منظرهای متفاوتی همچون روانشانسي، جامعه­شناسي و علوم تربيتي تبيين و تحليل  کرده­اند. در نیمۀ دوم قرن بیستم، جهانی­شدنِ دستاوردها و پیامدهای مدرنیته که به همراه خود آموزش همگاني، گسترش رسانه­هاي جمعي و بسياري  موارد  ديگر را پدید آورده موجب افزايش دانش و آگاهي­هاي عمومي نسل جديد شده و حوزه ارتباطات انساني و اجتماعي  آنها را وسيع­تر نموده است. نتيجه اين فرايند آن بوده كه نسل جديد اولاً روند اجتماعي­شدن­شان با شتاب زياد انجام  مي­گیرد و ثانياً منبع ارزش­گذار او و تعیین­کنندۀ هویت و ذهنیت او دیگر فقط خانواده و سنت­های  حاكم بر خانواده نیست. از دید کارل مانهایم، يك نسل حقيقي تبلور يك آگاهي نسلي متمايز و نتيجه حوادث تاريخي عظيمي است كه افراد در حدود17-25 سالگي داخل حوزه جغرافيايي واحدي، به طور  مشترك آن را تجربه مي­كنند. پير بورديو نيز نسل را به عنوان يك برساخت اجتماعي و حاصل تضاد بر سر منافع اقتصادي و فرهنگي  در  داخل يك  ميدان معين تعریف می­کند.

ريشه­يابي و تبيين پديده شكاف نسلي در جوامع پيچيده و پرتحول معاصر به طور کلی بر مبنای دو رويكرد انجام گرفته است. بنابر رويكرد  اول وقايع تاريخي مهمی كه در حكم حوادث نسل­ساز عمل مي­كنند شرايط تازه­اي را براي يك گروه نسلي به وجود مي­آورند كه تجربه زندگي در آن شرايط و فضاي  خاص اجتماعي-تاريخي، ارزش­هايي را براي آنها برجسته مي­سازد كه در  برداشت مانهايمي آن، جنبه ايدئولوژيك و آرماني نيز براي آن نسل پيدا كرده و محور زندگي آتي آنها قرار مي­گيرد. نتيجه چنين وضعي، چيزي جز دوام تعارضات نسلي در جوامع و نظام­هاي اجتماعي نخواهد بود؛ چنین چیزی تعارض  بين نسل­ها را به امری اجتناب­ناپذير تبدیل می­کند. بر مبنای رویکردی دیگر، یعنی رویکرد تضاد  ساختاري، تعارض نسلي از سطح انديشه و ايدئولوژي به سطح منافع، منابع و موقعيت عینی نسل­ها  انتقال مي­يابد كه قابل چون­وچرا و تغيير و تعديل است. این رویکرد تضاد نسل­ها را نتيجه توزيع نامتعادل در حوزه ثروت و قدرت می­داند و بر آن است که انحصار منابع  و سرمايه­هاي مختلف مادي و نمادين همواره در دست نسل در صحنه است. بورديو برخورداري یا محروميت از امكانات و فرصت­هاي موجود اقتصادي، اجتماعي و سياسي را ريشه شكاف نسل­ها مي­داند، يعني از دید او مسئله اصلي بين نسل­ها، توزيع نابرابر سرمايه­هاي مختلف به ويژه در دو  حوزه قدرت و وثروت ،بين  نسل­ها در ميدان­هاي مختلف است كه سرمنشاء تعارضات مشاهده شده ديگر از جمله تعارضات فرهنگي ميان آنهاست.

دگرگونی­هاي ارزشی خانواده ها و نسل ها، یکی از عناصر كلیدي نظام فرهنگی جامعه به شمار می­رود. به نظر می­رسد ریشه بسیاري از مسایل اجتماعی و ناهنجاري­هاي رفتاري چه در سطوح فردي و چه در رفتار گروه ها، جریان ها و اقشار اجتماعی، ناشی از حالت عدم تعادل و طیف گونگی نظام ارزشی است. مطالعه شکاف هاي ارزشی به ما در فهم مکانیسم­هاي این تغییر و تحوالت كمک می­نماید. با توجه به اینکه تغییر و تحول امري گریز ناپذیر است، شناسایی مکانیسم­هاي این تحول در نظام ارزشی نسل والدین و فرزندان مخصوصاً در سطح خرد و میانه می­تواند امکان دستکاري در نقشه سازماندهی ساختار آینده ایران را فراهم آورد.

سید آیت الله موسوی

فعال اجتماعی

 

ارسال نظر

نام :
ایمیل:(اختیاری)
متن نظر:
ارسال

• نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.


• نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.


آخرین اخبار
بیشتر