اختصاصی وارش نیوز: استان مازندران با وسعتی معادل ۱.۴۶ درصد ایران، هجدهمین استان از این حیث محسوب می‌شود و با داشتن دریا و رودخانه تصور کم‌آبی در این ناحیه بسیار سخت است.
چند سالی است که خبر کمبود آب باعث ایجاد نگرانی‌هایی شده است. ایجاد کمپین‌های مختلف، تلاشی برای فضاسازی فرهنگی برای مردم کشور بوده است. مازندران نیز از این قاعده مستثنی نیست؛ استانی که به ظاهر از نظر منابع آبی غنی است ولی واقعیت موجود تلخ‌تر از این حرف هاست.

تنها یک درصد از آب‌های سطحی مازندران مهار می‌شود

نبود زیرساخت های لازم برای حفظ و استفاده بهینه از آب، گریبان بسیاری از شهرها و روستاهای استان را گرفته است؛ تا جایی که همانند شهرهای کویری در بعضی موارد با قطعی آب مواجه هستند.
کاهش 25 درصدی بارندگی، اضافه شدن 203 هزار مشترک به 478 هزار مشترک موجود در استان و افزایش نیازهای آبی از جمله عواملی است که موجب کمبود 700 لیتر آب در ثانیه در مازندران شده است. شایان ذکر است که تنها حدود یک درصد از آب های سطحی استان مهار می‌شود و این یعنی مرگ خاموش اکو سیستم مازندران! جالب است بدانید که نرخ ذخیره آب در مازندران بیش از 20 درصد کمتر از میزان آب ذخیره شده در کشور است. در کشور، 34 درصد از آب‌های سطحی مهار می‌شود و این درحالی است که میزان آن در مازندران 10درصد است.

کمبود آب در تعطیلات

سعید قلی‌زاده، مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران، در خصوص این موضوع بیان داشت: مازندران استان پرآبی است ولی با توجه به شرایط اقلیمی و حضور مسافران حدود 700 لیتر در ثانیه با مشکل کمبود آب مواجه هستیم.
وی اظهار کرد: در تعطیلات با مشکل کمبود آب مواجه هستیم، به ‌ویژه در شهرهای ساحلی غربی تمام شهرها در نقطه سر به سر قرار داریم.
یقینا میزان فرسودگی شبکه آب استان، در معضل کمبود آب موثر است. از بین 6 هزار کیلومتر شبکه آب‌رسانی در استان مازندران، حدود 30درصد آن فرسوده است. به بیانی دیگر، حدود 34 درصد از آب‌های آشامیدنی هدر می‌رود.

با استناد به اظهارات قلی‌زاده می‌توان دریافت مشکل بزرگ شبکه آب‌رسانی در قسمت غربی مازندران، مربوط به ادوار و دهه‌های گذشته بوده و پاسخگوی حجم تقاضای آب امروز نیست. با اقدامات مناسب در جهت تعمیرات و بروزرسانی سیستم آب‌رسانی میزان تلفات آب در استان 10 تا 15 درصد کاهش می‌یابد.

نقش ساختار قدیمی کشاورزی در کمبود آب

ادغام آب‌های شهری و روستایی برای تسهیل در رسیدگی به مشکل آب آشامیدنی در استان، مهار آب‌های سطحی، آموزش اسفتاده صحیح از آن، جداسازی آب شرب و غیر‌شرب در منازل، استفاده مجدد از فاضلاب‌های ناپاک و غیر‌شیمیایی، جلوگیری از غرقابی کردن زمین‌های کشاورزی، جذب بودجه برای احداث ایستگاه‌های تصفیه آب ( آب شیرین‌کن ) در روستاهای ساحلی و ... می‌توان در کمبود آب آشامیدنی و کشاورزی استان تأثیرگذار باشد. غرقابی کردن زمین‌های کشاورزی عامل بسیار مهمی در هدر رفتن آب است؛ جایگزین این فرآنید، آبیاری قطره‌ای است که آن نیز دارای معایب و محاسن خاص خود است و همچنان تعداد محدودی از کشاورزان استان از این نوع آبیاری استفاده می‌کنند. ساختار قدیمی و سنتی کشاورزی در مازندران خود معضل مهمی است که به صف دیگر دلایل کمبود آب در استان مازندران پیوسته است.
بابک مومنی ،عضو هیئت علمی دانشگاه پیام‌نور استان مازندران و پژوهشگر حوزه‌ی کشاورزی، در این خصوص می‌گوید: در طرح تجهیز و نوسازی اراضی، قرار بر این بود که ابعاد زمین منظم شود و به جاده دسترسی پیدا کند. دسترسی به کانال آبیاری و تخلیه آب مازاد در کانال زهکشی نیز از اهداف این طرح بود. این ساختار برای 50سال قبل است.

نفوذ فاضلاب به آب‌های زیرزمینی

اکنون در مازندران 340 هزار مترمکعب فاضلاب تولید می‌شود اما تنها 26 هزار مترمکعب را تصفیه شده و مقدار 314 هزار مترمکعب وارد سفره‌های آب زیرزمینی، دشت و دریا می‌شود. آمار فوق بیانگر این است که ما در بحث تصفیه و استفاده مجدد از فاضلاب‌های غیر شیمیایی و ناپاک نیز ضعیف عمل کرده‌ایم. حجم فاضلاب ورودی به منابع آب استان، یعنی خطر جدی برای اوضاع سلامت شهروندان!

ضعف مدیریت اکوسیستم‌های آبی

احمدعلی کیخا عضو شورای عالی آب و نماینده مجلس شورای اسلامی در خصوص مدیریت منایع آب و جایگاه ایران در رتبه‌بندی این امر، گفته است: طبق مطالعات انجام شده در سال ۲۰۱۳ ما در مدیریت اکوسیستم‌های آبی شامل تالاب‌ها و رودخانه‌ها بین ۲۳۲ کشور رتبه ۲۳۱ را آوردیم.
ادامه یافتن سوءمدیریت یاد شده، معضل فعلی را برای استان‌های شمالی به خصوص مازندران به وجود آورده است. پر واضح است که رفع معضل ایجاد شده همتی همگانی می‌طلبد. از فرهنگ‌سازی در مصرف بهینه آب تا مدیریت منابع آب و بروزرسانی سیستم‌های آب‌رسانی. ادامه یافتن مسیر فعلی یعنی به زودی یکی از سه استان شمالی به کویر ایران ملحق خواهند شد!