پلاستیک چیست؟
پلاستیک ماده ای مصنوعی است. این ماده برای نخستین بار در سال 1862 میلادی توسط یک شخص انگلیسی به نام (الکساندر پارکز) ساخته شده است. معمولا همراه نام پلاستیک واژه ی پلی مثل:پلی تن  به کار میرود :پلی از یک لغت یونانی به معنای خیلی گرفته شده است. پلی اتن یعنی تعداد زیادی مولکول اتم که به هم پیوسته اند.

کاربرد انواع پلاستیک:
1. ترموپلاست ها :به دفعات می توان با گرم و سرد کردن، پلاستیک را نرم یا سخت کرد. مانند :نایلون، پلی اتیلن، قطعات اتصال زانو، پی وی سی بسته بندی، لوازم آشپز خانه، فیلم، دنده ماشین، الیاف مصنوعی و...
2. ترموست ها:بر اثر حرارت تغییر شکل نمی دهند و مقاومت بالایی در برابر حرارت دارند مانند :لاستیک تایر، لنت، ترمز، ملامین، فایبر گلاس، عایق الکتریکی و...
3. الاستومر ها :دارای حالت کشسانی هستند و پس از برداشتن نیرویی که باعث تغییر شکل آن ها شده به حالت اولیه بر می گردند

کد بازگردانی چیست؟
برای تسهیل در فرایند بازیافت و سایر فرایند های انجام شده روی مواد مختلف از کد بازگردانی استفاده می شود که با توجه به آن می توان فهمید هر نوع کالا از چه ماده ای ساخته شده است.
نکته هر چه رقم کد بازرگانی بیشتر باشد بازیافت آن سخت تر انجام می شود.

معرفی مهمترین پلاستیک های شناخته شده تا به امروز

ـ اکریلیک برای استفاده در دستگاه ها و محصولات نوری شناخته شده است و یک ترموپلاستیک شفاف است که به عنوان یک جایگزین سبک وزن و مقام در برابر شکستن شیشه ها استفاده می شود
ـ پلی کربنات (PC)
به خاطر سختی، پایداری و شفافیت پلی کربنات یک پلاستیک مهندسی عالیست که به صورت شیشه‌ تولید شده و ۲۵۰ برابر قوی‌تر از شیشه است. پلی کربنات ۳۵ برابر از آکرلیک قوی‌تر است. راحتی می‌توان با ورقه‌های پلی کربنات کار کرد، آن‌ها را قالب بندی کرد و به صورت ترموکسی یا سرد تشکیل داد. اگرچه پلاستیک پلی کربنات در برابر ضربه بسیار مقاوم است، اما ذاتا به صورت انعطاف پذیر طراحی شده است. برخلاف شیشه یا آکرلیک، ورقه‌های پلاستیکی پلی کربنات می‌توانند بدون شکل و طرح از پیش تعیین شده برش داده شوند. پلاستیک پلی کربنات در محصولات متنوعی از جمله گلخانه‌ها، دی وی دی‌ها، عینک‌های آفتابی، چرخ دنده پلیس و دیگر موارد کاربرد دارد.
ـ پلی اتیلن (PE) :
پلی اتیلن رایج‌ترین پلاستیک روی زمین است و در چگالی‌های مختلف تولید می‌شود. هر چگالی مختلف پلی اتیلن، ویژگی‌های مشخصی به پلاستیک نهایی می‌دهد. در نتیجه پلی اتیلن محصولی است که تنوع زیادی دارد.
ـ پلی پروپیلن (PP):
این ماده پلاستیکی یک پلیمر قابل ارتجاع و دومین پلاستیک ترکیبی تولید شده در جهان است. دلیل استفاده گسترده و محبوبیت آن بدون شک این است که پروپیلن انعطااف پذیر‌ترین پلاستیک ترکیبی روی این سیاره است. اگرچه پروپیلن قوی‌تر از پلی اتیلن است، اما هنوز انعطاف پذیری خود را حفظ کرده است. این پلاستیک بر اثر فشار مداوم ترک نمی‌خورد. به دلیل مقاومت در برابر حرارت، انعطاف پذیری، پایداری، مقاومت اسیدی و ارزان بودن، ورقه‌های پروپیلن برای ساخت تجهیزات آزمایشگاهی، قطعات خودرو، وسایل پزشکی و ظروف مواد غذایی استفاده می‌شود.
ـ پلی اتیلین ترفتالات (PET/PETE):
رایج‌ترین رزین انعطاف پذیر از خانواده پلی استر‌ها است که چهارمین پلاستیک ترکیبی تولید شده، پلی اتیلین ترفتالات نام دارد. پلی اتیلین ترفتالات دارای مقاومت شیمیایی عالی نسبت به آب است و به راحتی قابل بازیافت است. این پلاستیک عملا ضد آلودگی است و نسبت به وزنش دارای قدرت زیادی است. این ماده پلاستیکی در الیاف برای تولید لباس، ظروف غذا و مایعات، فیبر شیشه‌ای برای رزین‌های مهندسی، نانو لوله‌های کربنی و بسیاری محصولات دیگر که امروزه به کار می‌بریم، استفاده می‌شود.
ـ پلی وینیل کلراید (PVC)
سومین پلیمر پلاستیکی ترکیبی است که به خاطر خواص سفت و محکم و انعطاف پذیر بودن، بسیار تولید می‌شود. این پلاستیک به خاطر توانایی ترکیب آن با مواد دیگر بسیار شناخته شده است. به عنوان مثال ورقه‌های بزرگ PVC، از ماده‌ی پلی وینیل کلراید فوم هستند که از آن‌ها برای ساخت محصولات دلخواه مانند کیوسک‌ها، ویترین مغازه‌ها و نمایشگاه‌ها استفاده می‌شود. شکل جامد پی وی سی معمولا در مصالح ساختمانی، درها، پنجره‌ها، بطری‌ها، بسته بندی‌های غذایی و … کاربرد دارد. با افزودن پلاستیک‌هایی مثل فتالات که شکل نرم‌تر و انعطاف پذیر تری است و از آن برای محصولات لوله کشی، عایق کابل برق، لباس، لوله‌های پزشکی و دیگر محصولات مشابه استفاده می‌شود.
ـ آکریلونیتریل بوتادین استیرن (ABS)
به وسیله پلیمریزاسیون استیرن و آکریلونیتریل در حضور پلیبوتادین ساخته شده و قوی، انعطاف پذیر، براق، واکنش پذیر و مقاوم در برابر ضربه است. این پلاستیک می‌تواند در طیف گسترده‌ای ۲۰۰ میکرون تا ۵ میلی متر ضخامت و با عرض حداکثر ۱۶۰۰ میلی متر ساخته شود. با هزینه‌های تولید نسبتا کم، ورقه‌های پلاستیکی ABS به طور معمول در صنایع خودرو سازی و سرد کننده‌ها استفاده می‌شود. اما در محصولاتی مانند جعبه‌ها، اندازه سنج‌‌ها، سرپوش محافظ، چمدان و اسباب بازی‌های کودکان نیز به کار می‌رود.
ـ پلی‌آمید (PA):
به طور کلی به نام نایلون شناخته می‌شود. این نوع نیز مانند پلی اتیلن در انواع گوناگون در دسترس است. این نوع پلاستیک قوی، سخت و محدوده رنگ آن شیری روشن است. این نوع پلاستیک به طور قابل توجهی گران‌تر از پلاستیک‌هایی مانند پروپیلن است و معمولا برای زمان‌های سخت نگه داری می‌شود. این پلاستیک اغلب با الیاف شیشه‌ای کوتاه تقویت می‌شود و در شرایطی استفاده می‌شود که به فشار زیاد، مقاومت و انعطاف نیاز باشد و در دسته کمربند ایمنی و لولا استفاده می‌شود.
ـ پلی اورتان (PU)
یکی از انعطاف پذیر‌ترین پلاستیک‌های شیمیایی موجود در این لیست است که می‌تواند گرمازا یا گرماسنج باشد. هنگام تزریق قالب‌های نرم‌تر از از فرم‌های قابل انعطاف PU استفاده می‌شود. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که از آن برای مهر و موم داخلی، حفاظت از ضربه و حتی لایه نرمی که در بسیاری از دستگاه‌های دستی برای راحتی گرفتن آن‌ها به کار برده می‌شود، استفاده شود.
ـ پلی اکسی متیلن (POM)
معمولا به عنوان استال شناخته می‌شود . POM یکی دیگر از پلاستیک‌های پرقدرت مهندسی است که اغلب با PC رقابت می‌کند. برخلاف PC، این پلاستیک روشن نیست و به سختی رنگ می‌گیرد. اگرچه مقاومت بیشتری نسبت به گرما دارد، اما سفت‌تر است و اصطکاک کمی دارد و بهتر شکل خود را حفظ می‌کند. از این پلاستیک اغلب برای جابجایی قطعات مکانیکی مانند گیربکس، چرخ دنده، چرخ، قطعات جانبی و قطعات قفل به کار می‌رود.
ـ پلی استارین (PS)
پلی استارین می‌تواند به سه دسته مختلف تقسیم بندی شود. هدف کلی پلی استارین، مواد ارزان شکننده‌ای است که برای بسته بندی محصولات به جعبه‌ها استفاده می‌شود. برخورد شدید پلی استارین محکم است و شفاف و ضربه گیر است. از این ویژگی برای اجزای الکتریکی، ظروف غذا و وسایل ساختمانی استفاده می‌شود. پلی استارین‌های گسترده آن‌هایی هستند که با هوا درون یک قالب مخلوط شده و معمولا به عنوان پوشش در دوچرخه و موتور سیکلت استفاده می‌شوند.

•تهیه کنندگان: دانش‌آموزان مقطع متوسطه اول علوم تجربی نهم
"گروه بنفشه" از مدرسه 15 خرداد دلگشا چالوس

• مائده غلامی
•آرزو فیروزی

پ/