امروز : پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ - ۱۸:۲۹
سرویس : اجتماعی زمان :   ۱۴۰۰/۹/۶ - ۱۳:۵۳ شناسه خبر : ۱۲۱۳۲

نبود اخلاق اداری، زمینه ساز فساد اداری حکومت ها و دولت ها، در تمام جوامع بشری، از گذشته تا حال، با مشکل سوء استفاده ی کارکنان و کارگزاران دولتی، رو به رو بوده اند، که نشان می دهد، حکام، همیشه نگران سوء استفاده ی شخصی صاحب منصبان و کارگزاران دولتی، از موقعیت و امتیاز شغلی خود، بوده اند. مسئولیت ها و اختیاراتی که طبق قانون، به همه کارمندان دولت، تفویض می شود، زمینه را برای سوء استفاده ی تعدادی، فراهم می کند؛ از جمله، هزینه های اضافی متعددی که جرایمی نظیر اختلاس و جعل که جرایم جدیدی نیستند، به جامعه و دولت، تحمیل می کنند؛ که باعث شده است، کارشناسان علوم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در سالهای اخیر، به پدیده ی تخلفات اداری و روش های موثر برای مقابله با آن، اهتمام داشته و توجه ویژه نشان دهند.

امروز کشور ما، تشنه ی فعالیت اقتصادی سالم و ایجاد اشتغال برای جوانان و سرمایه گذاری مطمئن است. این امر، نیازمند فضایی است که در آن سرمایه گذار، صنعتگر و مبتکر علمی و جوینده کار، از صحت و سلامت ارتباطات دولتی و امانت و صداقت متصدیان امور مالی و اقتصادی، مطمئن باشند و احساس امنیت و آرامش کنند. اگر دست مفسدان و سوء استفاده کنندگان، از امکانات دولتی قطع نشود و اگر امتیازطلبان و زیاده خوهان پرمدعا و انحصارطلب، طرد نشوند، سرمایه گذار، تولیدکننده و اشتغال طلب، همه، احساس نومیدی خواهند کرد و تعدادی از آنان برای استفاده از راه های نامشروع و غیرقانونی، تشویق خواهند شد.
بنابراین لازم می دانیم، برخی اصول مهم در اخلاق اداری، از دیدگاه امیرمؤمنان علی (ع) را، مورد بررسی قرار دهیم. در بیانات گوهربار امیر مؤمنان (ع)، سه اصل اخلاقی مهم برای مسئولین و کارکنان دولتی، وجود دارد که کمتر مورد توجه بوده است. ضربه ای که امروزه، بر پیکره دولت و جامعه ی ایران، وارد شده است، به دلیل عدم توجه به این سه اصل است. اصولی که اوایل پیروزی انقلاب، بسیار حائز اهمیت بوده، سپس به مرور زمان و با روی کار آمدن برخی دولتها، این اصول مهم رنگ باخته است؛
اصل امانت داری
تلقی امانتدارانه از مسئولیت و انجام امور با رویکرد امانتداری، اصلی اساسی در اخلاق است. اگر انسان، مسئولیت را امانت بداند، بی گمان حرمت آن را پاس می دارد و تلاش می کند که به خوبی، آن را پیش برده و بالنده سازد. امام علی (ع)، از کارگزاران و کارکنان نظام اداری خود، می خواست که کار و مسئولیت را امانت بدانند و در مناسبات و روابط خود، امانتداری نمایند، چنانکه خطاب به اشعث بن قیس، استاندار آذربایجان، نوشت ان عملک لیس لک بطعمه، ولکنه فی عنقک أمانه؛ همانا کاری که به عهده توست، طعمه ای برایت نیست، بلکه امانتی است برگردنت.
اصل خدمت گزاری
فلسفه ی وجود نظام اداری، خدمتگزاری به مردم است و همه کارگزاران و کارکنان در تمام مراتب، خادمان مردم اند. این امر به عنوان یک اصل، در نظام اداری مطرح است و مادامی که چنین احساسی وجود داشته باشد، کارگزاران و کارکنان نظام اداری با مردم رفتار مالکانه و فرمان فرمایانه، نخواهند داشت، بلکه جایگاه و موقعیت خود را نعمتی می دانند که وسیله خدمت به مردمان است. امام علی (ع) در حکمتی، خطاب به جابر بن عبدالله انصاری چنین فرموده است; یا جابر، من کثرت یعم الله علیه کثرت حوائج الناس الیه، فمن قام لله فیها بما یجب للدوام و البقاء، و لم یقم فیها بما یحب عرضها للزوال و الفناء؛ ای جابر! آن که نعمت خدا بر او بسیار بود، نیاز مردمان بدو بسیار بود، پس هر که در آن نعمتها برای خدا کار کند، خدا نعمتها را برای وی، پایدار کند. و آن که، آن را چنانکه واجب است به مصرف نرساند، نعمت، او را ببرد و نیست گرداند.
اصل مسئولیت پذیری
مسئولیت پذیری در اخلاق اداری، اصل مبنایی است، به گونه ای که هر نوع بی مسئولیتی، به مفهوم بیرون شدن از مسیر درست و گام نهادن در کجی ها و نادرستی ها است. به بیان امیرمؤمنان علی (ع) دشمن ترین مردمان در نزد خدا، بنده ای است که خدا او را به خود واگذارد؛ و او پای از راه راست، بیرون نهد و بی راهنما، گام بردارد، اگر به کار دنیایی اش خوانند، به کار پردازد، و اگر به کار آخرتی اش خوانند، سستی و کاهلی نماید؛ گویی آنچه برای آن کار کند، بر او بایسته است، و آنچه در آن سستی و کاهلی ورزد، از او ناخواسته.
امام علی (ع)، حیطه ی مسئولیت پذیری را بسیار گسترده، تعیین نموده و از کارگزاران و کارکنان خود، خواسته است که نسبت به کلیه کارها و اقدامات و نیز روابط و مناسبات خود، مسئولیت پذیر باشند. ایشان می فرمایند; اتقوا الله فی عباده و بلاده، فانکم مسؤولون حتی عن البقاع و البهائم؛ از خدا بترسید در حق بندگانش و شهرهایش، زیرا شما مسئول هستید حتی در برابر سرزمین ها و چهارپایان.
اگر ادارات جامعه اسلامی، به اصول سه گانه ی اخلاق اداری، توجه نداشته باشند و همواره به فکر منافع خود باشند، و به تعالی نظام جمهوری اسلامی نظر نکنند، فساد، برچیده نخواهد شد. اصول سه گانه ی امانت داری، خدمت گزاری و مسئولیت پذیری، سه اصل اساسی اخلاقی است؛ که رعایت آنها، در بدنه ی دولت و ادارات، می تواند فساد را کم کند و دولت را در رسیدن به آرمان امام راحل و رهبری معظم انقلاب، موفق گرداند و جامعه را در سایه ی تمدن نوین اسلامی به سعادت ابدی برساند.

پ/

ارسال نظر

نام :
ایمیل:(اختیاری)
متن نظر:
ارسال

• نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.


• نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.


آخرین اخبار
بیشتر