کاهش بارش‌، استفاده بی رویه از حوزه‌های آبی، افزایش فراوان در مصرف آب و تغییر شرایط جوی در سال‎های کنونی، موجب کم‌آبی و استفاده بی‌رویه از منابع آبی در استان مازندران و خصوصا در شرق استان، سبب انتقال جریان شوری از دریا به سمت سفره‌های زیرزمینی آب مازندران شود و تمامی آب‌های شیرین را با چالش مواجه کند.

هر چند مشکلات آب این روزها همه گیر شده اما مهمترین راه برون رفت از این معضلات فرهنگسازی در صرفه جویی در مصرف آب؛ تعریف پروژه های تعادل بخشی و تغییر نگرش مردم در هدر رفت آب و صرفه جویی در این قسمت است.

در همین راستا مدیرعامل آب منطقه‌ای مازندران می‌گوید: شرق مازندران با مشکلات کمبود منابع آبی مواجه است و باید برای مدیریت آب اقدام جدی انجام داد.

محمد ابراهیم یخکشی، افزود: برای حل برون‌رفت از مشکلات کمبود آب در شرق مازندران، باید به دو رویکرد مهم حفظ منابع آبی و تعریف پروژه‌های مختلف تعادل‌بخشی آب توجه شود.

یخکشی ادامه داد: نمی توان از کنار کمبود آب در مناطق مختلف مازندران و به خصوص در شرق این استان به عنوان دشت ممنوعه شمال کشور بی‌توجه بود اما به طور کلی به بسیاری از این هشدارها برای مصرف بهینه هم توجهی نشد.

وی تصریح کرد: بحث بحران آب و وضع منابع آب در ایران بسیار جدی و هر منطقه از کشور به شکلی درگیر این بحران شده و خشک شدن دریاچه‌ها، تالاب‌ها، رودخانه‌ها برای جانداران بسیار خطرناک است که در کنار کم آبی که مشکل حاد و بزرگ برای استان های مختلف کشور و مازندران است؛ آلودگی سفره های زیرزمینی که موجب آلودگی آب شرب برخی از روستاها در شرق مازندران شد.

مهمترین راهکار تشکیل شورای حفاظت از منابع آبی در شهرستان‌ها از مسائل مهمی است که توسط دولت برای رفع معضل کم‌آبی انجام شده و این شوراها در شهرهای مختلف مازندران و شرق مازندران برگزار می‌شود و در این بین تشکیل کارگروه سلامت و شورای امنیت آب از موارد مهم برای شناسایی دقیق بخش‌های خطرناک کمبود آب و رفع آلودگی‌ها و افزایش امنیت آب است و علاوه بر بهسازی چشمه ها و منابع آبی با تحت پوشش رفتن روستاها زیر نظر امور و فاضلاب روستایی، آبی سالم و بهداشتی وارد منازل مردم شود.

روستاهای نکا و مشکلات خطر آلودگی آب 

یکی از اهالی روستای شهرستان نکا درباره الودگی آب گفت: متاسفانه روستای آبلو و بسیاری از روستاهای منطقه تحت پوشش آب و فاضلاب روستایی نیست و آلودگی آب، مردم را بیمار می‌کند.

وی افزود: گرچه که این مشکلات سالهاست در روستاها وجود دارد و باید چاره اندیشی مناسبی برای این کار انجام گیرد.

فرد دیگری اشاره کرد: آب شرب 63 روستای نکا گندزدایی نمی‌شود و آلودگی آب در برخی از روستاهای بزرگ شهرستان نکا جدی است.

وی افزود: آلودگی آب و ورود آب ناسالم و غیربهداشتی به سیستم آبی منازل برخی از روستاها، تهدیدی جدی برای روستاییان است که امیدواریم هرچه زودتر برای تحت پوشش رفتن این روستاها از سوی دهیاری ها و شوراها فکر اساسی انجام شود.

در چنین شرایط بحرانی کمبود منابع آبی، سیراب نبودن سفره‌های زیرزمینی و عدم جایگزینی مناسب برای آب، سد گلورد نکا در شرق مازندران از جمله بارقه‌های امید برای تأمین آب کشاورزی و آب شرب است که علاوه بر تأمین آب برای تولید انرژی، گردشگری و.. هم تاثیرگذار است.

این روزها اما وجود برخی از مشکلات و نارضایتی های عمومی، ایجاد و ساخت این تصفیه خانه را به درازا کشانده و برخی اختلافات موجب مسکوت ماندن این پروژه شد.

زمین‌های زراعی 15 شهرستان مرکزی و شرق مازندران، 60 درصد تولیدات کشاورزی و باغی استان را در اختیار دارند که به شدت نیازمند آب است و باید مدیریت مناسبی بر منابع آب انجام گیرد.

هرچند حوزه آب آشامیدنی شرق مازندران گسترده و به دلیل وجود منابع آبی متعدد در منطقه، مردم انتظار دارند که با کمبود آب مواجه نشوند؛ اما این کمبود آب و بحران شرق مازندران را نیز دچار چالش کرد و در چنین وضعیتی نیازمند نگاه ویژه مسئولان برای رفع مشکلات کمبود آب، فرهنگ‌سازی مناسب برای مدیریت منابع آبی و مدیریت بر مصرف آب است.

مساله آب یک مساله اجتماعی، اقتصادی، ‌تاریخی و فرهنگی بوده و رفع مشکلات کمبود آبی، نیازمند راهکار اجتماعی و فرهنگی است و باید با مدیریت مناسب منابع آبی، کنترل بر مصرف و فرهنگ سازی برای جلوگیری از هدر رفت آب، از این چالش عبور کرد.

راهکارهایی برای کنترل مصرف خانگی آب

روش نخست آنکه برای کنترل مصرف آب با توجه به اینکه مصرف خانگی درصد ناچیزی از مصرف کل را شامل می‌شود اما باید به آن بسیار توجه شود. اگر به کشورهای دیگر همانند هنگ کنگ توجه شود، این کشورها یک آب پاکیزه برای نوشیدن و یک آب خاکستری بازیافت شده برای شستشو در هر منزل دارند. 

برای مدیریت آب شهری، باید آب نوشیدن را از آب شستشو تفکیک کنیم. به طوری که برای خانه‌های نوساز می‏توان اجبار کرد یا مشوق قرار داد تا چنین تفکیک‌هایی را رعایت کنند.

روش دوم اینکه به توجه به آنکه آب مصرفی خانوارها به آسانی از سیستم خارج می‌شود، بنابرلین می‌توان به آسانی از طریق سیستم تصفیه محلی آن را بازیافت کرد و بار دیگر از آن استفاده نمود. در برخی از کشورها تا حدود ۳۰ مرحله آب بازچرخانی می‌شود. بنابراین در ایران نیز می‌توان نحوه مدیریت درست را مطرح کرد و تدابیری برای این مسئله اندیشیده شود.

بنابراین شوراهای شهر و آبفاهای استان باید به طور پایلوت تسهیلاتی را در اختیار خانه‌ها و خصوصا بساز و بفروش‌ها به منظور تفکیک لوله‌های آب قرار دهند تا به مرور این کار در جامعه اجرا شود.

پ/